National News: કેન્દ્ર સરકાર ટૂંક સમયમાં સંસદમાં એક બિલ રજૂ કરવા જઈ રહી છે જે વક્ફ બોર્ડની સત્તામાં ઘટાડો કરી શકે છે. ઘણા મીડિયા અહેવાલોમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે કેન્દ્રીય કેબિનેટની તાજેતરની બેઠકમાં વકફ કાયદામાં લગભગ 40 સંશોધનોને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ પગલાએ દેશભરમાં વિવાદ ઉભો કર્યો છે, ઘણા મુસ્લિમ નેતાઓએ તેને ધાર્મિક સ્વતંત્રતા પર હુમલો ગણાવ્યો છે. આ બધા વિવાદો વચ્ચે, ચાલો જાણીએ કે વકફ અને વક્ફ બોર્ડ શું છે અને તે કયા નિયમોના આધારે ચાલે છે, જેના કારણે આ દિવસોમાં વિવાદો ઉભા થતા રહે છે.
વક્ફ અને વક્ફ બોર્ડ શું છે?
વકફ એ એક પ્રકારની મિલકત છે જે ધાર્મિક અને સખાવતી હેતુઓ માટે ભગવાનના નામે સમર્પિત છે. 1954ના વકફ કાયદા હેઠળ, વક્ફમાંથી થતી આવકનો ઉપયોગ મસ્જિદો, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ, કબ્રસ્તાન અને આશ્રયસ્થાનો માટે થાય છે. એકવાર વકફ જાહેર થઈ જાય પછી, મિલકતને કાયમી દાન તરીકે ગણવામાં આવે છે અને તેને પાછી લઈ શકાતી નથી.
વક્ફ બોર્ડ એક કાનૂની એન્ટિટી છે જે આ મિલકતોનું સંચાલન કરે છે. બોર્ડમાં રાજ્ય સરકારના પ્રતિનિધિઓ, મુસ્લિમ ધારાસભ્યો, સાંસદો, રાજ્ય બાર કાઉન્સિલના સભ્યો, ઇસ્લામિક વિદ્વાનો અને વક્ફના મુતવાલીઓ (સંચાલકો)નો સમાવેશ થાય છે. તેમનું મુખ્ય કાર્ય વક્ફ પ્રોપર્ટીની સંભાળ રાખવાનું છે અને આ મિલકતોનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ થાય છે તેની ખાતરી કરવી છે.
શા માટે હોબાળો થાય છે?
વકફ અધિનિયમ 1995 હેઠળ, વકફ મિલકતોના સંચાલન અને વહીવટને મજબૂત બનાવવામાં આવ્યો હતો. તે વકફ મિલકતોની ઓળખ, નોંધણી અને સંચાલન માટે માર્ગદર્શિકા પ્રદાન કરે છે. પરંતુ વકફ એક્ટની કલમ 40 પર સૌથી વધુ વિવાદ છે. આ હેઠળ વકફ બોર્ડને કોઈપણ મિલકતને વકફ મિલકત તરીકે જાહેર કરવાનો અને તેને શિયા અથવા સુન્ની વકફ હેઠળ રાખવાનો અધિકાર છે.
વક્ફ બોર્ડના આ નિર્ણય સામે માત્ર ટ્રિબ્યુનલમાં જ અપીલ કરી શકાય છે. આ અંગે ફેબ્રુઆરી 2023માં તત્કાલીન લઘુમતી બાબતોના મંત્રી સ્મૃતિ ઈરાનીએ સંસદમાં આ જોગવાઈની સ્પષ્ટતા કરી હતી. આવા નિયમોને રદ્દ કરવા માટે વકફ રિપીલ બિલ, 2022 લાવવામાં આવ્યું હતું અને છેલ્લે 8 ડિસેમ્બર, 2023ના રોજ રાજ્યસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. જો કે, આ બિલ તે બિલ સાથે સંબંધિત નહીં હોય જે સરકાર આગામી સંસદ સત્રમાં રજૂ કરવાની યોજના બનાવી શકે છે.
કથિત સુધારા સામે વિરોધ
કથિત સુધારાને લઈને દેશભરમાં વિરોધનો અવાજ ઉઠાવવામાં આવી રહ્યો છે. ઓલ ઈન્ડિયા મજલિસ-એ-ઈત્તેહાદુલ મુસલમીન (AIMIM)ના વડા અસદુદ્દીન ઓવૈસીએ આ પગલાની આકરી ટીકા કરી છે. તેમણે કહ્યું કે સરકારનો આ નિર્ણય વક્ફ બોર્ડની સ્વાયત્તતાનો નાશ કરશે અને વહીવટી અસ્થિરતા તરફ દોરી જશે. ઓવૈસીના મતે, આ સુધારો વકફ બોર્ડની સ્વતંત્રતાને ગંભીર રીતે નુકસાન પહોંચાડશે અને સરકારી નિયંત્રણમાં વધારો થવાથી વકફ મિલકતોની સ્વતંત્રતા ખતમ થઈ શકે છે.
