ડિસેમ્બર 2018માં આરબીઆઈના ગવર્નરનું પદ સંભાળ્યા પછીના પ્રથમ ચાર વર્ષ સુધી ડૉ. શક્તિકાંત દાસની છબી વ્યાજ દરોને લઈને બજાર અને જનતાને આશ્ચર્યચકિત કરવાની હતી. એટલે કે ઘણી વખત અપેક્ષાઓ ઓછી હોય ત્યારે તેણે વ્યાજદર ઘટાડ્યા અને ધાર્યા ન હોય ત્યારે વધાર્યા, પરંતુ છેલ્લા અઢી વર્ષથી તે આ બાબતે આશ્ચર્યજનક કંઈ કરી રહ્યો નથી.
MPC તેનો નિર્ણય આપશે
RBI ગવર્નર ડૉ. દાસની આગેવાનીમાં મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)ની છેલ્લી નવ બેઠકોમાં વ્યાજ દરો સ્થિર રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. બુધવારે (ઑક્ટોબર 09, 2024) પણ, MPC ત્રણ દિવસની ચર્ચા પછી તેનો નિર્ણય આપશે અને કોઈ નિષ્ણાતને વિશ્વાસ નથી કે ડૉ. દાસ ભારતમાં વ્યાજ દરો અંગે કોઈ ફેરફાર કરશે.
2023માં રેપો રેટમાં ફેરફાર થયો હતો
રેપો રેટમાં છેલ્લો ફેરફાર, જે હોમ લોન, ઓટો લોન અને સામાન્ય લોકોની અન્ય લોનના દરોને અસર કરે છે, તે ફેબ્રુઆરી 2023 માં કરવામાં આવ્યો હતો. હાલમાં તે 6.50 ટકા છે. HDFC સિક્યોરિટીઝના MD અને CEO ધીરજ રેલી કહે છે, “રેપો રેટમાં કોઈ કાપની બહુ ઓછી આશા છે, પરંતુ શક્ય છે કે RBI ગવર્નરનું વલણ ભવિષ્યમાં વ્યાજદરના વલણને લઈને બદલાઈ ગયું હોય. એટલે કે અત્યાર સુધી તેઓ વ્યાજદર સ્થિર રાખવાની વાત કરતા હતા, પરંતુ આ સૂચવે છે કે ભવિષ્યમાં વ્યાજદરમાં ઘટાડો શક્ય છે.
મંદીના પ્રારંભિક સંકેતો
ધીરજ રેલીનું કહેવું છે કે વૈશ્વિક અને સ્થાનિક સ્તરે મિશ્ર સંકેતો મળી રહ્યા છે. મંદીના કેટલાક પ્રારંભિક સંકેતો પણ છે. જો કે, ફુગાવાનો દર છેલ્લા ચાર ક્વાર્ટરથી બહુ અસ્થિર રહ્યો નથી અને તે મધ્યસ્થ બેન્ક દ્વારા નિર્ધારિત લક્ષ્યાંકની નજીક છે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે આરબીઆઈ ફુગાવાના દરને લઈને તેના અંદાજમાં થોડો ઘટાડો કરશે.
MPCમાં પાંચ સભ્યો છે
નોંધનીય છે કે RBI ગવર્નર સિવાય MPCમાં પાંચ વધુ સભ્યો છે. જેમાં કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ત્રણ સભ્યોની નિમણૂક કરવામાં આવે છે. ગયા અઠવાડિયે જ નાણા મંત્રાલયે ત્રણ નવા સભ્યોની નિમણૂક કરી હતી. નાગેશ કુમાર, પ્રો. રામ સિંહ અને સૌગતા ભટ્ટાચાર્યની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. એમકે ગ્લોબલ ફાઇનાન્શિયલના અહેવાલ મુજબ, ત્રણ નવા સભ્યોના અભિપ્રાય બનાવવામાં થોડો સમય લાગશે પરંતુ કદાચ વ્યાજદરમાં ઘટાડો કરવાનો સમય હજુ આવ્યો નથી.
આ પરિબળોનું ધ્યાન રાખવું પડશે
હાલમાં સ્થાનિક અર્થવ્યવસ્થાને લઈને કેટલાક નકારાત્મક સંકેતો છે. આ ઉપરાંત, કોઈપણ નિર્ણય પર પહોંચતા પહેલા, અમેરિકામાં મંદી, અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે વધતો વેપાર સંઘર્ષ અને અમેરિકી ચૂંટણીઓને કારણે ચાલી રહેલી અસ્થિરતાનો મુદ્દો પણ ધ્યાનમાં રાખવો પડશે. કોઈપણ રીતે, ઊંચા વ્યાજ દરો હોવા છતાં, દેશમાં ક્રેડિટની ગતિ હજુ પણ ઊંચી છે. એમકે ગ્લોબલના અહેવાલ મુજબ, આરબીઆઈ ગવર્નર સંકેત આપી શકે છે કે ડિસેમ્બર 2024 થી વ્યાજ દરોમાં નરમાઈનું વલણ હોઈ શકે છે.
આ પણ વાંચો – ટાટાની ખોટ કરતી આ કંપનીને ખરીદવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે એરટેલ
