edtech કંપની Byju’s ના સ્થાપક અને CEO બાયજુ રવીન્દ્રન હવે કંપનીમાંથી હાંકી કાઢવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. આના સંદર્ભમાં, બોર્ડના સભ્યો અને કંપનીના મોટા રોકાણકારોના જૂથે 23 ફેબ્રુઆરીએ ઇમરજન્સી જનરલ મીટિંગ (EGM) બોલાવી છે. રવિન્દ્રન ઉપરાંત, જૂથે તેમની પત્ની અને સહ-સ્થાપક દિવ્યા ગોકુલનાથ સાથે તેમના ભાઈ રિજુ રવિન્દ્રનને પણ કંપનીમાંથી હાંકી કાઢવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે, જેના પર મતદાન કરવામાં આવશે.
રવિન્દ્રનને આ મામલે કર્ણાટક હાઈકોર્ટમાંથી મોટી રાહત મળી છે. ગયા બુધવારે, કોર્ટે એક આદેશ પસાર કર્યો હતો, જેમાં જણાવ્યું હતું કે EGMમાં લેવાયેલ કોઈપણ નિર્ણય આગામી સુનાવણી સુધી અમાન્ય રહેશે. આ આદેશ બાયજુ દ્વારા દાખલ કરાયેલી અરજી પર હતો, જેમાં કોર્ટ પાસેથી મીટિંગ પર સ્ટે માંગવામાં આવ્યો હતો. જોકે કોર્ટે EGM પર સ્ટે આપ્યો નથી. કોર્ટ આ કેસની વધુ સુનાવણી 13 માર્ચે કરશે.
પરિવાર કેટલો હિસ્સો ધરાવે છે: શેરધારકો જેમણે ઇમરજન્સી મીટિંગ બોલાવી છે તેઓ બાયજુમાં 32 ટકાથી વધુ હિસ્સો ધરાવે છે. તે જ સમયે, રવિન્દ્રન અને પરિવારના સભ્યો કંપનીમાં લગભગ 26.3 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. રોકાણકારોએ રવિેન્દ્રન અને તેના પરિવારના સભ્યો પર ગેરવહીવટ અને નિષ્ફળતાનો આરોપ લગાવ્યો છે.
બાયજુના ફાઉન્ડર હાલમાં દુબઈમાં છેઃ રિપોર્ટ્સ અનુસાર, બાયજુના રવિન્દ્રને છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી દિલ્હી અને દુબઈને પોતાનો આધાર બનાવ્યો છે. આ અઠવાડિયાની શરૂઆતમાં તે બેંગલુરુમાં હતો. બાદમાં તે દિલ્હી પણ આવ્યો હતો. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે હાલ તે દુબઈમાં છે. લુકઆઉટ નોટિસ જારી થયા બાદ રવિન્દ્રના વિદેશ જવા પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ રહેશે.
એપ યુકે અને યુએસ પહોંચી
બાયજુની પેરેન્ટ કંપની થિંક એન્ડ લર્નની શરૂઆત રવીન્દ્રન અને તેની પત્ની દિવ્યા ગોકુલનાથ દ્વારા 2011માં કરવામાં આવી હતી. વર્ષ 2015માં, કંપનીએ એક મોબાઈલ એપ બનાવી, જેનું નામ બાયજુ હતું. ઓક્ટોબર 2018 સુધીમાં, કંપની દેશની પ્રથમ એડટેક યુનિકોર્ન બની ગઈ હતી. એપ યુકે-યુએસ સહિત ઘણા અંગ્રેજી બોલતા દેશોમાં વિસ્તરી છે. જુલાઈ 2022 સુધીમાં, એપ્લિકેશનને 150 મિલિયનથી વધુ ડાઉનલોડ્સ પ્રાપ્ત થયા હતા. કોરોના સમયગાળા દરમિયાન સૌથી મોટો ઉછાળો જોવા મળ્યો હતો.
ફોર્બ્સ અનુસાર, બાયજુ રવીન્દ્રન, તેમની પત્ની દિવ્યા ગોકુલનાથ અને તેમના ભાઈ રિજુ રવિન્દ્રન 2020 સુધીમાં $3.4 બિલિયનની નેટવર્થ હતી.
2022માં બમણું નુકસાન: બાયજુને નાણાકીય વર્ષ 2022માં રૂ. 8245 કરોડનું નુકસાન થયું છે. નાણાકીય વર્ષ 2021માં ખોટ રૂ. 4,564 કરોડ હતી. એટલે કે નુકસાન લગભગ બમણું થઈ ગયું.
FEMAની તપાસમાં સામે આવ્યું છે કે કંપનીએ 2011 થી 2023 દરમિયાન લગભગ રૂ. 28000 કરોડનું FDI મેળવ્યું હતું. કંપનીએ ઘણા દેશોમાં 9754 કરોડ રૂપિયા મોકલ્યા. આ જ સમયગાળા દરમિયાન FDIના નામે દાવા કરવામાં આવ્યા હતા.
બાયજુ રવીન્દ્રન પણ ફોરેન એક્સચેન્જ વાયોલેશન (FEMA)ના આરોપોનો સામનો કરી રહ્યા છે. EDએ નવેમ્બર 2023માં બાયજુને FEMA હેઠળ રૂ. 9362.35 કરોડના ઉલ્લંઘન બદલ નોટિસ પાઠવી હતી. અગાઉ એપ્રિલ 2023 માં, એજન્સીએ બાયજુના કેન્દ્રો અને રવિન્દ્રનના નિવાસસ્થાન પર દરોડા પાડ્યા હતા અને કંપનીના રોકાણો અને વિદેશી પ્રવૃત્તિઓ સાથે સંબંધિત દસ્તાવેજો જપ્ત કર્યા હતા.
કંપનીની વધતી ખોટ અને કેટલાક અસંતોષકારક નિર્ણયો પછી મોટા રોકાણકારોએ પાછી ખેંચી લીધી. તેમાં યુએસ ગ્રોથ ઇક્વિટી ફર્મ જનરલ એટલાન્ટિક અને ચેન ઝકરબર્ગનો સમાવેશ થાય છે. ઓડિટર ડેલોઇટે પણ રાજીનામું આપ્યું. હાલમાં કંપની અમેરિકામાં $1.2 બિલિયનની લોનને લઈને કેસ લડી રહી છે.
કંપનીનું મૂલ્યાંકન 90 ટકા ઘટ્યું: વર્ષ 2022માં એડટેક કંપની બાયજુનું મૂલ્યાંકન $22 બિલિયન કરતાં વધુ હતું. લગભગ 90 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. હવે તે ઘટીને બે અબજ ડોલર થઈ ગયો છે.
