Coal Production : કેન્દ્ર સરકારે વર્ષ 2026-27માં ભારતને કોલસાના ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભર બનાવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે, પરંતુ વૈશ્વિક સંસાધન એજન્સીઓનું કહેવું છે કે કોલસાની આયાત અટકાવવી ભારત માટે મુશ્કેલ બનશે. ગ્લોબલ રેટિંગ એજન્સી S&P દ્વારા મંગળવારે જાહેર કરાયેલા એક રિસર્ચ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે વર્ષ 2030 સુધીમાં ભારતમાં કોલસાનું ઉત્પાદન વધીને લગભગ 150-170 કરોડ ટન થશે, પરંતુ આ સમયગાળા દરમિયાન આયાત પણ વાર્ષિક 15 કરોડ ટનની આસપાસ રહેશે.
કોલસાની ગુણવત્તાનો પ્રશ્ન
રિપોર્ટ અનુસાર, ભારત તેની સ્થાનિક જરૂરિયાતોનો મોટો હિસ્સો સ્થાનિક ઉત્પાદન દ્વારા પૂરી કરશે. અહીં કોલસાની ગુણવત્તા અને કોલસાના પરિવહનનો ખર્ચ મુખ્ય અવરોધ બની રહેશે. એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે ભારતમાં કોલસાની કિંમત સપ્લાય બાજુ પર ખૂબ અસર કરે છે. હાલમાં, વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં કોલસાનું ઉત્પાદન વધ્યું છે અને ઘણા એશિયન દેશો માટે કોલસાની આયાત કરવી સસ્તી થઈ ગઈ છે. આવી સ્થિતિમાં ભારતીય કંપનીઓ પણ કોલસાની આયાત કરવાનું ચાલુ રાખશે.
કાર્બન ઉત્સર્જનનો મુદ્દો પણ છે
આ અહેવાલમાં ભારતના ઉર્જા ક્ષેત્રમાંથી ઉત્સર્જનની વિગતો પણ છે. ભારતે વર્ષ 2070 સુધીમાં તેની અર્થવ્યવસ્થાને કાર્બન ઉત્સર્જનથી મુક્ત બનાવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. પરંતુ આ હાંસલ કરવા માટે સૌથી પહેલા ઓછા કાર્બન ઉત્સર્જનની ટેકનોલોજી અપનાવવી પડશે. વર્ષ 2005ની સરખામણીમાં વર્ષ 2030માં ભારતમાં 162 ટકા વધુ કાર્બન ઉત્સર્જન થશે. તે વર્ષ 2043માં તેના સર્વોચ્ચ સ્તરે હશે.
અહેવાલ સૂચવે છે કે સરકારે ઉદ્યોગોને વધુ સારી ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરવા માટે પ્રોત્સાહન વધારવું જોઈએ. સૌથી મોટો પડકાર સ્ટીલ અને સિમેન્ટ જેવા મોટા ઉદ્યોગોમાં કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવાનો હશે. આવી સ્થિતિમાં, રિપોર્ટમાં ગ્રીન હાઇડ્રોજનના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવાની વાત કરવામાં આવી છે. કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવાની ભારતની યાત્રામાં ગ્રીન હાઇડ્રોજનનો ઉપયોગ સૌથી મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે.
