વ્રત તરીકે પણ ઓળખાતા ઉપવાસ ઘણા લાંબા સમયથી મહત્વપૂર્ણ છે. લગભગ તમામ ધર્મો ઉપવાસના મહત્વમાં માને છે અને તેનું પાલન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. ઉપવાસ કરવાથી શરીરને ઘણા ફાયદા થાય છે. કેટલાક લોકો હળવું ભોજન કરીને ઉપવાસ કરે છે તો કેટલાક લોકો કંઈપણ ખાધા વગર કલાકો સુધી ઉપવાસ કરે છે. જો તમને ઉપવાસ કરતી વખતે માથાનો દુખાવો કે ઉબકાનો અનુભવ થતો નથી, તો તે તમારા માટે ફાયદાકારક છે.
ધાર્મિક મહત્વ ઉપરાંત, ઘણા લોકો માત્ર વજન ઘટાડવા માટે ઉપવાસ રાખે છે. યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા દ્વારા કરવામાં આવેલા એક સંશોધન મુજબ, ઉપવાસ કરવાથી સમગ્ર રોગપ્રતિકારક શક્તિ ફરીથી ઉત્પન્ન થાય છે. જેના કારણે શરીરમાં સંગ્રહિત ગ્લુકોઝ, ચરબી, કીટોન્સ વગેરે શ્વેત રક્તકણોમાં તૂટવા લાગે છે અને શરીરમાં નવા રોગપ્રતિકારક કોષો બને છે. તેવી જ રીતે, ઉપવાસના અન્ય ઘણા ફાયદા છે, જે નીચે મુજબ છે –
પાચન શક્તિ વધારો
ઉપવાસ કરવાથી શરીરમાંથી ઝેરી તત્વો બહાર નીકળી જાય છે અને પાચન શક્તિ વધે છે. તે પેટમાં એસિડિટીનું સ્તર પણ નિયંત્રિત કરે છે.
બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરો
ભોજનમાં મીઠાની ઓછી માત્રા અને પેશાબ દ્વારા શરીરમાંથી વધારાનું ક્ષાર દૂર થવાથી પણ ઉપવાસ કરવાથી બ્લડપ્રેશર નિયંત્રણમાં રહે છે.
સ્થૂળતા અટકાવો
ઉપવાસ કરવાથી બિનજરૂરી તૃષ્ણાઓ અને ખાવાની ટેવ બંધ થાય છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે ઉપવાસનો આનંદ લેવા માટે કોઈ ખાતું નથી, તે ફક્ત તેની જરૂરિયાત મુજબ જ ખાય છે. આ બિનજરૂરી કેલરી અને ચરબીને શરીરમાં પ્રવેશતા અટકાવે છે અને સ્થૂળતાને અટકાવે છે.
વ્યસનથી બચાવો
ઘણીવાર, ઉપવાસ દરમિયાન, લોકો દારૂ, તમાકુ અને સિગારેટ જેવી વસ્તુઓને ટાળે છે, જે વ્યસનના ચક્રને તોડે છે.
હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક
ઉપવાસ કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડે છે અને સ્નાયુઓને સારી રીતે કાર્ય કરવા સક્ષમ બનાવે છે, જે હૃદયને મજબૂત બનાવે છે અને હૃદય સંબંધિત રોગોને અટકાવે છે.
કેન્સર નિવારણ
ઉપવાસ કરવાથી કેન્સરના કોષોનો નાશ થતો નથી, પરંતુ તે તેમને પોષણ પૂરું પાડતું નથી, જે કેન્સરને અટકાવે છે.
માનસિક સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો
ઉપવાસના ઘણા ફાયદાઓ અનુભવવાથી માનસિક શાંતિ મળે છે, જેનાથી ધ્યાન વધે છે અને તણાવ ઓછો થાય છે.
