Health News : બાળકના યોગ્ય વિકાસ માટે જન્મથી જ સ્તનપાન ખૂબ જ જરૂરી છે. આ જ કારણ છે કે ડૉક્ટરો બાળકને જન્મથી લઈને લગભગ 6 મહિના સુધી માત્ર માતાનું દૂધ જ પીવડાવવાની સલાહ આપે છે. સ્તનપાનથી માત્ર બાળકને જ નહીં પરંતુ માતાને પણ ફાયદો થાય છે. આ જ કારણ છે કે સ્તનપાન અંગે જાગૃતિ ફેલાવવા માટે દર વર્ષે 1 થી 7 ઓગસ્ટ દરમિયાન વિશ્વ સ્તનપાન સપ્તાહ ઉજવવામાં આવે છે. સ્તનપાનના ઘણા ફાયદાઓમાંનો એક છે સ્તન કેન્સરથી રક્ષણ.
સ્તનપાન અને સ્તન કેન્સર વચ્ચેનું જોડાણ
એસ્ટ્રોજન હોર્મોનના લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં રહેવાને કારણે મહિલાઓમાં સ્તન કેન્સર થવાનું જોખમ વધી જાય છે. બાળજન્મ પછી તરત જ, સ્ત્રીના શરીરમાં એસ્ટ્રોજનનું સ્તર નોંધપાત્ર રીતે ઘટે છે અને પ્રોલેક્ટીન હોર્મોનનું સીરમ સ્તર વધે છે. આવી સ્થિતિમાં, જ્યારે પણ માતા તેના બાળકને દૂધ પીવડાવે છે, ત્યારે પ્રોલેક્ટીન હોર્મોન દૂધના ઉત્પાદનમાં વધારો કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, સ્તનપાન દરમિયાન, પ્રોલેક્ટીનનું ઉચ્ચ સ્તર એસ્ટ્રોજન હોર્મોનનું સ્તર વધવા દેતું નથી અને તેથી સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રીને આ સમયગાળા દરમિયાન નિયમિત માસિક આવતું નથી. તેને લેક્ટેશનલ એમેનોરિયા કહેવામાં આવે છે.
કેવી રીતે સ્તનપાન કેન્સરને અટકાવે છે
આ જ કારણ છે કે સ્ત્રી તેના બાળકને જેટલો લાંબો સમય સ્તનપાન કરાવે છે, તેટલો સમય તેને પીરિયડ્સ આવતો નથી અને તેટલા લાંબા સમય સુધી તે એસ્ટ્રોજનના સંપર્કથી સુરક્ષિત રહે છે, પરંતુ એકવાર બાળકનું દૂધ છોડાવવામાં આવે ત્યારે, માતાનું દૂધ ધીમે-ધીમે જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ પીવાનું બંધ કરી દે છે, ત્યારે તેના ઘટાડાને કારણે પ્રોલેક્ટીન હોર્મોન, સ્ત્રીનો નિયમિત માસિક ફરી શરૂ થાય છે અને આ રીતે અંડાશયના એસ્ટ્રોજનનું ઉત્પાદન પણ ધીમે ધીમે વધે છે.
જ્યારે પણ સ્ત્રી બાળકને જન્મ આપે છે ત્યારે હોર્મોનલ સ્તરોમાં ફેરફારનો આ ક્રમ જોઈ શકાય છે. તેથી, સ્ત્રીને જેટલા વધુ બાળકો હોય છે અને દરેક બાળકના જન્મ પછી તે જેટલી વધુ વખત સ્તનપાન કરાવે છે, તેટલું જ તેનું સ્તન કેન્સર સામે રક્ષણ થશે.
સ્તનપાનના ફાયદાઓ
- સંપૂર્ણ પોષણ: માતાનું દૂધ બાળકને જરૂરી પોષક તત્વો પૂરા પાડે છે અને તેને કુપોષણથી બચાવે છે. તેમાં બાળકના વિકાસ અને વિકાસ માટે યોગ્ય માત્રામાં પ્રોટીન, ખાંડ, ચરબી અને પાણી હોય છે.
- રોગથી રક્ષણ: સ્તનપાન અનેક રોગોનું જોખમ ઘટાડે છે, જેમાં પ્રકાર 1 ડાયાબિટીસ, સ્થૂળતા, અસ્થમા અને સડન ઇન્ફન્ટ ડેથ સિન્ડ્રોમ (SIDS)નો સમાવેશ થાય છે. વધુમાં, માતાના દૂધમાં હાજર એન્ટિબોડીઝ ગેસ્ટ્રોઇન્ટેસ્ટાઇનલ સમસ્યાઓ અને કાનના ચેપનું જોખમ પણ ઘટાડે છે.
- મજબૂત રોગપ્રતિકારક શક્તિ: માતાના દૂધની થોડી માત્રા પણ બાળકના સ્વાસ્થ્યને સુધારી શકે છે, કારણ કે તે તેમની રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે. માતાના દૂધમાં એન્ટિબોડીઝ અને ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલિન નવજાત બાળકોને રોગો અને ચેપથી બચાવવામાં મદદ કરે છે.
- માતાને પણ મળે છે ફાયદાઃ સ્તનપાન કરાવવાથી મહિલાઓના સ્વાસ્થ્ય માટે ઘણા ફાયદા થાય છે. તે પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, સ્તન અને અંડાશયના કેન્સરનું જોખમ ઘટાડે છે.
- માતા અને બાળકનું જોડાણ: સ્તનપાન માતા અને તેના બાળક વચ્ચે ભાવનાત્મક બંધન બનાવવામાં મદદ કરે છે. ખોરાક દરમિયાન, શારીરિક આત્મીયતા, ચામડીથી ચામડીનો સંપર્ક અને આંખનો સંપર્ક ભાવનાત્મક બંધનને મજબૂત બનાવે છે અને બાળક તેમજ માતાને આરામ આપે છે.
