સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહે મંગળવારે અનુકૂલનશીલ સંરક્ષણ માટે તૈયાર રહેવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. આ દરમિયાન, તેમણે કહ્યું છે કે સૈનિકોને ‘ગ્રે ઝોન’ અને ‘હાઈબ્રિડ’ યુદ્ધ માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ. રાજનાથ સિંહે કહ્યું છે કે જ્યાં યુદ્ધની પરંપરાગત પદ્ધતિઓને પડકારવામાં આવ્યો છે, ત્યાં આ પદ્ધતિઓ અસરકારક સાબિત થશે. સંરક્ષણ પ્રધાને મનોહર પર્રિકર ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ડિફેન્સ સ્ટડીઝ એન્ડ એનાલિસિસમાં આયોજિત દિલ્હી સંરક્ષણ સંવાદનું ઉદ્ઘાટન કર્યું. આ દરમિયાન તેમણે ઉભરતા પડકારોનો સામનો કરવા યુદ્ધની નવી પદ્ધતિઓ અપનાવવા પર ભાર મૂક્યો હતો. નોંધનીય છે કે ‘ગ્રે ઝોન’ અને ‘હાઇબ્રિડ વોર’ શબ્દો શાંતિ અને મોટા પાયે સંઘર્ષ વચ્ચેની પરિસ્થિતિને દર્શાવે છે. પરંપરાગત સરહદી જોખમો ઉપરાંત, આતંકવાદ, સાયબર હુમલા અને સંકર યુદ્ધ જેવા જોખમો પણ વધી રહ્યા છે.
“સરકારે બદલાતા ભૌગોલિક રાજકીય અને તકનીકી લેન્ડસ્કેપમાં અનુકૂલનશીલ વ્યૂહરચનાની જરૂરિયાતને માન્યતા આપી છે અને એક મજબૂત અને આત્મનિર્ભર ઇકોસિસ્ટમ બનાવવા માટે ઘણી પહેલ કરી છે,” સંરક્ષણ પ્રધાને તેમના સંબોધન દરમિયાન જણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે આમાં ચીફ ઓફ ડિફેન્સ સ્ટાફની સ્થાપના, ત્રણેય સેનાઓ વચ્ચે સંકલનને પ્રોત્સાહન આપવું, તાલીમ અભ્યાસક્રમમાં સુધારો કરવો અને સમગ્ર વિશ્વમાં નવી સંરક્ષણ ભાગીદારીનો સમાવેશ થાય છે. રાજનાથ સિંહે તેને માત્ર વ્યૂહાત્મક વિકલ્પ જ નહીં પરંતુ આજના સમયની જરૂરિયાત ગણાવી હતી. તેમણે કહ્યું, “જેમ આપણા દેશ માટેના જોખમો વિકસિત થયા છે, તેવી જ રીતે આપણી સંરક્ષણ પ્રણાલી અને વ્યૂહરચના પણ હોવી જોઈએ. આપણે ભવિષ્યના તમામ પડકારો માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ.”
સંરક્ષણ પ્રધાને ઉભરતા જોખમોનો અસરકારક રીતે સામનો કરવા માટે દેશના સૈન્ય અને સંરક્ષણ ઉપકરણને સતત વિકસિત કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે કહ્યું, “અનુકૂલનશીલ સંરક્ષણ એ માત્ર જે બન્યું છે તેનો પ્રતિસાદ આપવાનો નથી, પરંતુ શું થઈ શકે છે તેની અપેક્ષા રાખવી અને તેના માટે અગાઉથી તૈયારી કરવી. ટૂંકમાં, તેમાં અણધારી અને વિકસતી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવાની માનસિકતાનો પણ સમાવેશ થાય છે. અને ક્ષમતા નિર્માણ.”
રાજનાથ સિંહે કહ્યું છે કે વર્તમાન ડિજિટલાઇઝેશન અને માહિતી યુગમાં વિશ્વ મોટા પાયે મનોવૈજ્ઞાનિક યુદ્ધનો સામનો કરી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું, “ભારત વિશ્વનું ડ્રોન હબ બનવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે કારણ કે ડ્રોન અને સ્વોર્મ ટેક્નોલોજી આધુનિક યુદ્ધમાં સમુદ્રી પરિવર્તન લાવી રહી છે. અમે આ ક્ષેત્રમાં સંશોધન અને વિકાસને સુધારવા અને ભારતીય બૌદ્ધિક સંપદા નિર્માણને સરળ બનાવવા માટે કામ કરી રહ્યા છીએ.” “
