બિહારમાં નીતિશ કુમાર ફરી એકવાર ભાજપ સાથે ગઠબંધન માટે તૈયાર દેખાઈ રહ્યા છે. તેમણે મહાગઠબંધન સાથી આરજેડી સુપ્રીમો લાલુ યાદવને બ્લેકલિસ્ટ કરી દીધા છે. તેણે પોતાનો ફોન ઉપાડવાનું પણ બંધ કરી દીધું છે. હવે માત્ર તેમની ભાજપ સાથેની દોસ્તી પૂરી કરવાની બાકી છે. જો કે નીતીશના વારંવાર બદલાતા સ્ટેન્ડને લઈને બિહારના રાજકીય વર્તુળોમાં ઘણી ચર્ચા થઈ રહી છે. આવી સ્થિતિમાં નીતિશ કુમારને ફરીથી ભાજપ સાથે હાથ મિલાવવાની ફરજ પાડનારા પરિબળોને સમજવું જરૂરી છે.
જ્યારે નીતીશ કુમારે ઓગસ્ટ 2022માં ભાજપ છોડ્યું ત્યારે તેમણે ભાજપ પર JDUમાં ભાગલા પાડવા અને ખતમ કરવાનો પ્રયાસ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો. આ પછી તેમણે આરજેડી અને કોંગ્રેસ સાથે મળીને બિહારમાં નવી સરકાર બનાવી. આ પછી તેમણે એમ પણ કહ્યું કે હવે બિહારમાં આરજેડીનું ભવિષ્ય ઉજ્જવળ છે. નીતિશે કહ્યું કે તેજસ્વી પ્રસાદ યાદવ 2025માં મહાગઠબંધનના વિધાનસભા ચૂંટણી પ્રચારનું નેતૃત્વ કરશે. જો કે, પરિસ્થિતિ બદલાતી રહી. હવે એવી સ્થિતિ આવી છે કે ગણતંત્ર દિવસની ઉજવણી દરમિયાન નીતિશ અને તેજસ્વી વચ્ચેનું અંતર સ્પષ્ટ દેખાઈ રહ્યું છે.
ઓગસ્ટ 2022માં નીતિશે NDA કેમ છોડ્યું?
જ્યારે 2020માં બિહારમાં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી ત્યારે આ ચૂંટણીમાં JDUની સ્થિતિ ખાસ્સી ખરાબ થઈ હતી. નીતિશ કુમારે આ માટે ભાજપના કથિત ચિરાગ મોડલને જવાબદાર ગણાવ્યા હતા. તેઓ ભાજપથી પણ નારાજ થયા હતા. તેમની પાર્ટીની બેઠકો ઘટીને 43 થઈ ગઈ. આ સાથે જ ભાજપની બેઠકોની સંખ્યા વધી છે. તેણી 53 થી 74 પર ગઈ.
જેડીયુનું માનવું હતું કે ચિરાગ પાસવાને તેમની પાર્ટીના મત કાપવા અને તેના ઉમેદવારોને હરાવવા માટે ભાજપના પ્રોક્સી તરીકે કામ કર્યું હતું. તે ચૂંટણીમાં એલજેપીને એક સીટ મળી હોવા છતાં, તેણે નીતિશની વોટ બેંકમાં ગંભીર ખાડો પાડ્યો હતો.
એવું કહેવાય છે કે નીતિશ કુમાર ડેપ્યુટી સીએમ રેણુ દેવી અને તારકિશોર પ્રસાદ સાથે પણ સહજ નહોતા. 13 વર્ષ સુધી ડેપ્યુટી સીએમ રહેલા સુશીલ કુમાર મોદી સાથે તેમનો સારો સંબંધ હતો. જેપી આંદોલનના દિવસોથી જ બંને વચ્ચે ગાઢ સંબંધ હતો. ભાજપે જેડીયુના તત્કાલિન નેતા આરસીપી સિંહનો ઉપયોગ કરીને જેડીયુને તોડવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. જેડીયુના નેતાઓ અવારનવાર આવા આક્ષેપો કરતા હતા.
આખરે, નીતિશ શા માટે એનડીએમાં પાછા આવવા માંગે છે?
જેડીયુના આંતરિક સૂત્રો કોંગ્રેસ, આરજેડી અને ભારતના જૂથ પ્રત્યે નીતિશ કુમારના વધતા મોહભંગને તેનું કારણ માને છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે જેડીયુના ઓછામાં ઓછા સાત સાંસદો લોકસભા ચૂંટણી પહેલા ભાજપના સંપર્કમાં છે. એનડીએના સામાજિક જોડાણને કારણે આ સાંસદો 2019માં જીત્યા હતા. તેઓ આરજેડી, કોંગ્રેસ અને ડાબેરી પક્ષો સાથે ગઠબંધનમાં આવા પરિણામોની અપેક્ષા રાખતા નથી.
આ કારણે નીતીશને કદાચ એ વાતનો અહેસાસ થયો હતો કે જો તેઓ પગલાં નહીં લે તો પાર્ટીમાં ભાગલા પડી શકે છે. ગયા મહિને તેમણે લાલન સિંહના સ્થાને જેડીયુના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ બનાવ્યા હતા. લાલન સિંહ વિશે કહેવામાં આવતું હતું કે તેઓ લાલુ પ્રસાદ અને તેજસ્વી યાદવના નજીકના બની ગયા હતા. અને નીતિશ કુમારને આ પસંદ નહોતું.
હવે જેડીયુને આશા છે કે નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં તેની જીતની તકોમાં સુધારો થઈ શકે છે. જેડીયુને સંભવતઃ સમજાયું હતું કે અયોધ્યા રામ મંદિરનું ઉદ્ઘાટન, મોદીની લોકપ્રિયતા અને તેમની સરકારની કલ્યાણકારી યોજનાઓ સાથે મળીને એક વિજેતા ફોર્મ્યુલા બની શકે છે.
