અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટી (AMU) બંધારણની કલમ 30 હેઠળ લઘુમતીનો દરજ્જો ધરાવે છે કે કેમ તે વિવાદાસ્પદ કાનૂની પ્રશ્ન પર સુપ્રીમ કોર્ટ પોતાનો ચુકાદો સંભળાવશે. કલમ 30 ધાર્મિક અને ભાષાકીય લઘુમતીઓને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની સ્થાપના અને વહીવટ કરવાનો અધિકાર આપે છે.
આ નિર્ણયની અસર જામિયા મિલિયા ઇસ્લામિયા યુનિવર્સિટી પર પણ પડશે
ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની સાત જજોની બંધારણીય બેંચ આ મુદ્દે પોતાનો ચુકાદો આપશે. બંધારણીય બેંચમાં જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના, સૂર્યકાન્ત, જેબી પારડીવાલા, દીપાંકર દત્તા, મનોજ મિશ્રા અને સતીશ ચંદ્ર શર્મા પણ સામેલ છે. આ નિર્ણયની અસર જામિયા મિલિયા ઇસ્લામિયા યુનિવર્સિટી પર પણ પડશે.
આઠ દિવસ સુધી દલીલો સાંભળ્યા બાદ કોર્ટે 1 ફેબ્રુઆરીએ આ પ્રશ્ન પર પોતાનો નિર્ણય સુરક્ષિત રાખ્યો હતો. 1 ફેબ્રુઆરીના રોજ, સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું હતું કે AMU એક્ટમાં 1981નો સુધારો માત્ર અર્ધ-હૃદય હતો અને તેણે સંસ્થાને તેની 1951 પહેલાની સ્થિતિને પુનઃસ્થાપિત કરી નથી. 1981ના સુધારાએ અસરકારક રીતે તેને લઘુમતીનો દરજ્જો આપ્યો.
AMU ની રચના 1920 ના કાયદા દ્વારા કરવામાં આવી હતી
મંગળવારે કેન્દ્ર સરકાર વતી દલીલ કરતા સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ કહ્યું કે કોર્ટે એ નોંધવું જોઈએ કે AMUની રચના 1920ના કાયદા હેઠળ કરવામાં આવી હતી. AMUની સ્થાપના ન તો લઘુમતી દ્વારા કરવામાં આવી હતી અને ન તો તે તેમના દ્વારા સંચાલિત છે. તેમની દલીલોના સમર્થનમાં, મહેતાએ AMU એક્ટમાં સમયાંતરે કરાયેલા સુધારાનો ઉલ્લેખ કર્યો અને તે સુધારાઓ દરમિયાન સંસદમાં થયેલી ચર્ચાઓને કોર્ટમાં ટાંકી.
AMU પર બંધારણ સભાની ચર્ચાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો
તેમણે એએમયુ પર બંધારણ સભાની ચર્ચાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો અને કહ્યું કે એએમયુ લઘુમતી સંસ્થા નથી પરંતુ દેશની રાષ્ટ્રીય મહત્વની શ્રેષ્ઠ સંસ્થા છે. AMUને લઘુમતી સંસ્થા જાહેર કરવાના પરિણામોનું વર્ણન કરતાં તેમણે કહ્યું કે બંધારણની કલમ 15(1) કહે છે કે રાજ્ય કોઈની સાથે જાતિ, ધર્મ, ભાષા, જન્મસ્થળ કે સંપ્રદાયના આધારે ભેદભાવ કરશે નહીં.
ચીફ જસ્ટિસ 10 નવેમ્બરે નિવૃત્ત થઈ રહ્યા છે
જસ્ટિસ ચંદ્રચુડ 10 નવેમ્બરે નિવૃત્ત થઈ રહ્યા છે. તેની પાસે માત્ર થોડા જ કામકાજના દિવસો બાકી છે. આવી સ્થિતિમાં આ બાબતોનો નિર્ણય તેમની નિવૃત્તિ પહેલા આવી જશે. જસ્ટિસ ચંદ્રચુડ અયોધ્યા રામજન્મભૂમિ કેસમાં ચુકાદો સંભળાવનાર પાંચ સભ્યોની બંધારણીય બેંચમાં નિવૃત્ત થનાર છેલ્લા ન્યાયાધીશ છે.
આ એક યોગાનુયોગ છે કે તેમની નિવૃત્તિના એક દિવસ પહેલા 9 નવેમ્બરે અયોધ્યા ચુકાદો આવ્યાને પાંચ વર્ષ થશે. ગત જુલાઈમાં જ જસ્ટિસ ચંદ્રચુડ અયોધ્યા ગયા હતા અને રામલલાના દર્શન કર્યા હતા. કદાચ તેઓ પહેલા ચીફ જસ્ટિસ છે જે રામલલાના દર્શન કરવા અયોધ્યા ગયા હતા.