‘ચૂંટણી અને લગ્ન વખતે પણ ફટાકડા પર પ્રતિબંધ’, સુપ્રીમ કોર્ટે પ્રદૂષણને લઈને ઉઠાવ્યા અનેક સવાલો

ચૂંટણી અને લગ્નો દરમિયાન ફટાકડા પર પ્રતિબંધ

સર્વોચ્ચ અદાલતે ફરી એકવાર સ્પષ્ટતા કરી કે ફટાકડા પર માત્ર દિવાળી પર જ નહીં પરંતુ ચૂંટણી અને લગ્ન જેવા તમામ પ્રસંગોએ પણ પ્રતિબંધ મૂકવો જોઈએ. આ સાથે કોર્ટે એનસીઆરના અન્ય રાજ્યોને પણ ફટાકડાના ઉત્પાદન, સંગ્રહ, વેચાણ અને ફોડવા પર પ્રતિબંધ અંગે જવાબ આપવા કહ્યું છે. સોમવારે દિલ્હીમાં વાયુ પ્રદૂષણ મુદ્દે સુનાવણી દરમિયાન જસ્ટિસ અભય એસ ઓકા અને ઓગસ્ટિન જ્યોર્જની બેન્ચે આ આદેશ આપ્યો હતો.

સોમવારે, કોર્ટે, અગાઉના આદેશ મુજબ, દિલ્હી સરકારને જારી કરેલા આદેશ અને દિવાળી પર ફટાકડા પર પ્રતિબંધ અંગે લેવામાં આવેલા પગલાં વિશે પૂછ્યું. સોગંદનામાનો ઉલ્લેખ કરતા દિલ્હી સરકારે કોર્ટને જણાવ્યું કે 14 ઓક્ટોબરે સરકારે ફટાકડા પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ લગાવવાનો આદેશ જારી કર્યો હતો. કોર્ટે પૂછ્યું કે પ્રતિબંધ લાગુ કરવાની જવાબદારી કોની છે? તેના પર દિલ્હી સરકારે કહ્યું કે દિલ્હી પોલીસ પ્રતિબંધ લાગુ કરે છે.

દિલ્હી પોલીસ પર નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી

ફટાકડા પરના સંપૂર્ણ પ્રતિબંધને યોગ્ય રીતે લાગુ ન કરવા બદલ દિલ્હી પોલીસ પર નારાજગી વ્યક્ત કરતા કોર્ટે કહ્યું કે આ આખી વાત આંખોમાં ધૂળ નાખવા જેવી છે. ફટાકડાના ઉત્પાદન, વેચાણ, સંગ્રહ અને ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ હતો. શું તેનો સંપૂર્ણ અમલ થયો હતો? તમે જે જપ્ત કર્યું છે તે ફટાકડા માટેનો કાચો માલ હોઈ શકે છે. કોર્ટે દિલ્હી પોલીસ કમિશ્નરને ફટાકડાના ઓનલાઈન વેચાણને પણ રોકવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.દિવાળી દરમિયાન ચકલી સળગાવવાના વધતા જતા કિસ્સાઓ પર પ્રશ્નો ઉઠાવવામાં આવ્યા છે

સુપ્રિમ કોર્ટે દિવાળી દરમિયાન પરાળ સળગાવવાના મામલાઓમાં વધારા પર પણ સવાલો ઉઠાવ્યા હતા. પંજાબ સરકારને દોષિત અધિકારીઓ સામે કડક કાર્યવાહી ન કરવા બદલ ઠપકો આપ્યો, જેઓ ખેડૂતો પર પરસળ બાળવાના આદેશનું ઉલ્લંઘન કરનારા ખેડૂતો સામે પગલાં ન લે. જણાવ્યું હતું કે, દોષિત અધિકારીઓ સામે કાર્યવાહી કરવાને બદલે કારણ બતાવો નોટિસ આપવામાં આવી રહી છે. કોર્ટે પંજાબ અને હરિયાણા પાસેથી આ કાર્યવાહી અંગે એફિડેવિટ માંગી છે.

કોર્ટે ખેડૂતોને શું કહ્યું?

બીજી તરફ, કેન્દ્ર સરકારે કોર્ટને કહ્યું કે પર્યાવરણ અધિનિયમની કલમ 15 મુજબ, પરાળ સળગાવવાની સજામાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે. કોર્ટે રાજ્યોને તેનો અમલ કરવા કહ્યું. સોમવારે, કેટલાક ખેડૂતો વતી અરજીઓ પણ દાખલ કરવામાં આવી હતી અને કહેવામાં આવ્યું હતું કે સરકાર તેમને સ્ટ્રો હાર્વેસ્ટિંગ માટે મશીનો પ્રદાન કરી રહી નથી, પરંતુ કોર્ટે તેમની સુનાવણી કરી ન હતી. કહ્યું કે તમે લોકો જાળ સળગાવો છો. ત્રણ વર્ષ સુધી આ કેમ ન કહેવાયું? તમે કેવી રીતે પ્રદૂષિત કરી શકો છો?

દિલ્હી સરકારને પૂછ્યું કે કચરાનો નિકાલ કેવી રીતે થાય છે?

સુપ્રીમ કોર્ટે સોલિડ વેસ્ટના નિકાલ માટે યોગ્ય વ્યવસ્થાપનના અભાવ અંગે દિલ્હી સરકારને સવાલો પણ કર્યા હતા. કહ્યું તમે કહી રહ્યા છો કે કચરો દૂર કરવામાં આવ્યો છે. પરંતુ તેઓ તેને ક્યાં લઈ ગયા? તેનો નિકાલ કેવી રીતે થાય છે? સ્વયંસ્ફુરિત આગ અને પ્રદૂષણને કેવી રીતે નિયંત્રિત કરવામાં આવે છે? બેન્ચે કહ્યું કે આ બધું એટલા માટે થઈ રહ્યું છે કારણ કે સોલિડ વેસ્ટ ડિસ્પોઝલ રૂલ્સ 2016નો યોગ્ય રીતે અમલ કરવામાં આવી રહ્યો નથી.

કોર્ટે દિલ્હી સરકારને MCD અને તમામ હિતધારકો સાથે સોલિડ વેસ્ટ મેનેજમેન્ટ અંગે બેઠક યોજવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. આ સિવાય એનસીઆરના પડોશી રાજ્યો પાસેથી પણ નિયમ 2016ના અમલ પર જવાબ માંગવામાં આવ્યા છે. કોર્ટે કહ્યું કે જ્યારે દિલ્હીમાં આ સ્થિતિ છે તો અન્ય રાજ્યોમાં શું થશે તે સમજી શકાય છે. બેન્ચે કહ્યું કે જો આ સમયસર કરવામાં નહીં આવે તો કોર્ટ કડક આદેશ આપશે.