Weather Update: ઉત્તર-પશ્ચિમ ભારતમાં તાપમાન વધવાનું મુખ્ય કારણ પેસિફિક મહાસાગરમાં અલ નીનોનું નબળું પડવું છે. દરમિયાન, પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનથી ભારત તરફ આવી રહેલી ગરમ હવાએ મોટો ફરક પાડ્યો છે. હવામાન વિભાગ (IMD)નું માનવું છે કે ઉત્તર ભારતના મોટા ભાગને એક સપ્તાહ સુધી ભારે ગરમીનો સામનો કરવો પડી શકે છે. તાપમાનમાં સતત વધારો જોવા મળી શકે છે.
રવિવારે પણ દિલ્હી, પંજાબ, રાજસ્થાન, ગુજરાત, હરિયાણા અને ઉત્તર પ્રદેશના ઘણા ભાગોમાં મહત્તમ તાપમાન 45 ડિગ્રીથી વધુ નોંધાયું હતું. કેટલીક જગ્યાએ તો તાપમાન 47 ડિગ્રીથી ઉપર પણ ગયું હતું. પ્રિ-મોન્સુન સ્થિતિની ગેરહાજરીને કારણે હાલ ગરમીમાંથી રાહત મળવાની આશા દેખાતી નથી. આ વખતે મધ્યપ્રદેશ અને બિહાર પણ ગરમીથી અછૂત નથી રહ્યા.
IMD એ દિલ્હી-UP માટે રેડ એલર્ટ જારી કર્યું છે
IMDએ રાજસ્થાન, પંજાબ, દિલ્હી, ગુજરાત અને પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશ માટે રેડ એલર્ટ જાહેર કર્યું છે. બાકીના ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ અને બિહાર માટે યલો એલર્ટ છે. ઉત્તર ભારતમાં અતિશય ગરમીના કારણો વિશે IMDનો અભ્યાસ દર્શાવે છે કે મે મહિનામાં સૂર્યની સ્થિતિ ઉત્તર ભારતમાં સંપૂર્ણપણે સીધી છે. આ દરમિયાન પાકિસ્તાન તરફથી આવતા પવનની દિશા પણ ઉત્તર ભારત તરફ વળે છે. જેના કારણે તાપમાનમાં ઝડપી વધારો થાય છે.
ચક્રવાતને કારણે હવા નીચે આવે છે
ક્યારેક ચક્રવાતને કારણે આ હવા નીચે આવે છે અને ઘટ્ટ થઈ જાય છે અને વરસાદ પડે છે. જેના કારણે તાપમાનમાં ચારથી પાંચ ડિગ્રી સેલ્સિયસનો ઘટાડો થાય છે. પરંતુ આ વખતે એવા કોઈ લક્ષણ નથી. પ્રશાંત મહાસાગરમાંથી આવતી ગરમ હવા ઉત્તર-પશ્ચિમથી દક્ષિણ-પૂર્વ પાકિસ્તાનમાં વહે છે. તે ધીરે ધીરે ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ અને બિહાર તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. હિમવર્ષા કે વરસાદને કારણે તાપમાન સતત વધી રહ્યું છે.
આગામી સાત દિવસ સુધી કોઈ રાહતની અપેક્ષા નથી
IMDના DG મૃત્યુંજય મહાપાત્રાના જણાવ્યા અનુસાર, ભારતમાં સામાન્ય રીતે ગરમીની સ્થિતિ દસ દિવસ સુધી રહે છે. આ વખતે એપ્રિલમાં દક્ષિણ ભારતના રાજ્યોમાં ભારે ગરમી હતી. હવે ઉત્તર ભારતમાં અસરકારક છે. આગામી સાત દિવસ સુધી રાહતની કોઈ આશા નથી. તે બિહાર સુધી વિસ્તરી શકે છે. અન્ય કારણો ઉપરાંત, ઉત્તર ભારતમાં વધતા તાપમાન માટે નબળો પડી રહેલો અલ નીનો પણ જવાબદાર હોવાનું કહેવાય છે.
અલ નીનોના નબળા પડવાના કારણે ભારતમાં તાપમાનમાં વધારો થયો છે
IMDનો અભ્યાસ કહે છે કે જ્યારે અલ નીનો નબળો પડવા લાગે છે ત્યારે ભારતમાં તાપમાન સામાન્ય કરતા વધારે થવા લાગે છે. ભારતીય ખંડમાં બે આબોહવાની પેટર્ન છે – અલ નીનો અને લા નીના. બંને એકબીજાની વિરુદ્ધ છે. એક અસરકારક હોય તો બીજી નબળી પડે છે. અલ નિનો હાલમાં પ્રશાંત મહાસાગરમાં સક્રિય છે, પરંતુ તે ધીમે ધીમે નબળો પડી રહ્યો છે. તે જુલાઈ સુધીમાં સમાપ્ત થઈ જશે અને લાનૈનાની શરતો અમલમાં આવશે. હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, લેનિન્યા દરમિયાન સામાન્ય કરતાં થોડો વધુ વરસાદ છે.
