જંગલમાં આગ લાગવાની વધતી ઘટનાઓને ધ્યાનમાં રાખીને, વન મુખ્યાલયે વન કર્મચારીઓની રજા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. રજા ફક્ત ખાસ સંજોગોમાં જ મંજૂર કરવામાં આવશે. મુખ્ય વન સંરક્ષક ધનંજય મોહને સ્પષ્ટતા કરી હતી કે 15 ફેબ્રુઆરીથી આગની મોસમ શરૂ થઈ રહી છે, જેને ધ્યાનમાં રાખીને વન કર્મચારીઓએ તેમના કાર્યક્ષેત્રમાં સતર્ક રહેવું પડશે. આ વખતે, જંગલની આગને અસરકારક રીતે કાબુમાં લેવા માટે ઘણા પગલાં લેવામાં આવ્યા છે, જેમાં આધુનિક ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ અને સમુદાયની ભાગીદારી મહત્વપૂર્ણ છે.
મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીએ જંગલની આગ નિયંત્રણ અંગે રાજ્ય કટોકટી જાહેર કરી છે.
ઓપરેશન સેન્ટર ખાતે અધિકારીઓ સાથે સમીક્ષા બેઠક યોજી. તેમણે કહ્યું કે પાછલા વર્ષોમાં જંગલની આગને કારણે થયેલા નુકસાન અને પડકારોને ધ્યાનમાં રાખીને, આ વખતે તૈયારીઓ વધુ સારી હોવી જોઈએ. સીએમ ધામીએ તમામ સંબંધિત વિભાગો, સામાજિક સંસ્થાઓ, બિન-સરકારી સંસ્થાઓ, મહિલા મંગલ દળો, યુવક મંગલ દળો અને વન પંચાયતોને સાથે મળીને કામ કરવા હાકલ કરી હતી.
જંગલો બચાવવા માટે સમુદાયની ભાગીદારી જરૂરી છે – મુખ્યમંત્રી ધામી
તેમણે કહ્યું, “જંગલો બચાવવા માટે સમુદાયની ભાગીદારી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. સ્થાનિક લોકો જંગલોના રક્ષણમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે. શીતલખેત મોડેલ આનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. આ મોડેલ દ્વારા આપણે જોયું કે સમુદાય જંગલોના રક્ષણમાં કેવી રીતે પોતાની ભૂમિકા ભજવી શકે છે. તેને અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ અપનાવવું જોઈએ.
મુખ્યમંત્રીએ વન વિભાગ અને પોલીસને જંગલોમાં આગ લગાડનારા અસામાજિક તત્વો સામે કડક કાર્યવાહી કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો. આવા કિસ્સાઓમાં કોઈપણ પ્રકારની બેદરકારી સહન કરવામાં આવશે નહીં. વન વિભાગની સાથે પોલીસ પણ પેટ્રોલિંગ વધારશે, જેથી શંકાસ્પદ ગતિવિધિઓ પર નજર રાખી શકાય.
જંગલની આગને કાબુમાં લેવા માટે ટેકનિકલ સહાય
આ દરમિયાન રાજ્ય સલાહકાર સમિતિ આપત્તિ વ્યવસ્થાપન વિભાગના ઉપપ્રમુખ વિનય કુમાર રૂહેલા, મુખ્ય સચિવ આર.કે. સુધાંશુ, આપત્તિ વ્યવસ્થાપન અને પુનર્વસન સચિવ વિનોદ કુમાર સુમન, આઈજી ફાયર મુખ્તાર મોહસીન અને એનડીએમએના સિનિયર કન્સલ્ટન્ટ આદિત્ય કુમાર સહિત અન્ય અધિકારીઓ હાજર રહ્યા હતા.
આ વખતે વન વિભાગે જંગલની આગને કાબુમાં લેવા માટે આધુનિક તકનીકોનો ઉપયોગ કરવાનું આયોજન કર્યું છે. આ અંતર્ગત, ડ્રોન કેમેરાની મદદથી જંગલોનું નિરીક્ષણ કરવામાં આવશે, જેથી આગની ઘટનાઓ તાત્કાલિક ઓળખી શકાય. વધુમાં, સેટેલાઇટ છબીઓ અને કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાની મદદથી, સંભવિત આગ લાગવાના વિસ્તારોને ઓળખવામાં આવશે જેથી સમયસર ત્યાં સલામતીના પગલાં લઈ શકાય.
જંગલની આગ નિયંત્રણ માટે ખાસ ટીમની રચના
મુખ્ય વન સંરક્ષક ધનંજય મોહને જણાવ્યું હતું કે આ વખતે જંગલમાં આગ નિયંત્રણ માટે દરેક જિલ્લામાં એક ખાસ ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરવામાં આવી છે, જે 24×7 કામ કરશે. આ ઉપરાંત, વન વિભાગની ટીમો ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં જશે અને લોકોને જાગૃત કરશે અને જંગલની આગ અટકાવવાના પગલાં વિશે માહિતી આપશે. વન મુખ્યાલયે આગની મોસમ દરમિયાન વન કર્મચારીઓને સતર્ક રહેવા સૂચના આપી છે.
- કોઈપણ કર્મચારી પરવાનગી વગર રજા પર જશે નહીં.
- ફિલ્ડ સ્ટાફે તેમના સંબંધિત વિસ્તારોમાં સતત પેટ્રોલિંગ કરવું પડશે.
- સ્થાનિક સમુદાયો સાથે સંકલન કરીને આગ નિવારણના પગલાં લેવામાં આવશે.
- આગ ઓલવવા માટે જરૂરી સાધનો અગાઉથી તૈયાર રાખવામાં આવશે.
- આગની કોઈપણ ઘટનાની તાત્કાલિક ઉચ્ચ અધિકારીઓને જાણ કરવામાં આવશે.
વન વિભાગના મતે, જંગલની આગને રોકવામાં સ્થાનિક સમુદાયોની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ છે. ગામલોકોને આ માટે તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે, જેથી આગ લાગવાની સ્થિતિમાં તેઓ તાત્કાલિક યોગ્ય પગલાં લઈ શકે. આ અભિયાનમાં મહિલા મંગલ દળો અને યુવક મંગલ દળોનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવી રહ્યો છે જેથી વધુને વધુ લોકો આગ નિવારણ અંગે જાગૃત થઈ શકે.
જંગલની આગ પ્રત્યે સામાન્ય લોકોએ સાવધન રહેવું જોઈએ – વન વિભાગ
વન વિભાગ માને છે કે જો સામાન્ય લોકો સતર્ક રહે અને જંગલોમાં આગ લગાવનારાઓ વિશે તાત્કાલિક વહીવટીતંત્રને જાણ કરે તો જંગલમાં આગ લાગવાની ઘટનાઓ ઘણી હદ સુધી ઘટાડી શકાય છે. આ હેતુ માટે, વન વિભાગે એક હેલ્પલાઇન નંબર પણ જારી કર્યો છે જેના પર આગ સંબંધિત માહિતી આપી શકાય છે.
આ વખતે ઉત્તરાખંડ સરકારે જંગલની આગને રોકવા માટે અનેક નક્કર પગલાં લીધાં છે. વન કર્મચારીઓની રજાઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવાથી લઈને આધુનિક ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવા અને સમુદાયની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવા સુધી, અનેક પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીના નેતૃત્વમાં, તમામ સંબંધિત વિભાગો એક થયા છે અને આ પડકારનો સામનો કરવા માટે તૈયાર છે. જો આ પ્રયાસોને યોગ્ય રીતે અમલમાં મૂકવામાં આવે તો, આ વખતે રાજ્યમાં જંગલમાં લાગેલી આગને કારણે થતા નુકસાનને ઘણી હદ સુધી ઘટાડી શકાય છે.
