શ્વાસોશ્વાસ એ મનુષ્ય માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ કાર્ય છે. જો થોડીક સેકન્ડ માટે પણ શ્વાસ બંધ થઈ જાય તો જીવ જોખમમાં મુકાય છે. મેદાનોમાં પૂરતા પ્રમાણમાં ઓક્સિજન હોય છે અને આપણે સરળતાથી શ્વાસ લઈ શકીએ છીએ, પરંતુ જેમ જેમ આપણે વધુ ઊંચાઈએ જઈએ છીએ તેમ શ્વાસ લેવાનું મુશ્કેલ બને છે. જ્યારે આપણે વધુ ઊંચાઈએ જઈએ છીએ, ત્યારે આપણો શ્વાસ લેવો મુશ્કેલ બને છે અને આપણને અલગ ઓક્સિજન સિલિન્ડરની જરૂર પડે છે.
શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે અવકાશયાત્રીઓ પૃથ્વીથી હજારો અને લાખો કિલોમીટરની ઊંચાઈએ અવકાશમાં કેવી રીતે શ્વાસ લેતા હશે, જ્યારે પૃથ્વીથી માત્ર 120 કિલોમીટરની ઊંચાઈ સુધી જ ઓક્સિજન હોય છે. અવકાશમાં ઓક્સિજનનો કોઈ પ્રશ્ન નથી, તો અવકાશયાત્રીઓ ઓક્સિજન વિના અવકાશમાં આટલા દિવસો કેવી રીતે વિતાવે છે? જાણો આ પાછળનું સાચું કારણ.
અવકાશમાં ઓક્સિજન નથી
આપણે બધા જાણીએ છીએ કે અવકાશમાં ઓક્સિજન નથી. કારણ કે ગુરુત્વાકર્ષણ બળ અવકાશમાં કામ કરતું નથી. જો ગુરુત્વાકર્ષણ બળ અવકાશમાં કામ કરશે, તો તે વાયુઓને બાંધશે, જેના કારણે અહીં ઓક્સિજન ઉપલબ્ધ થશે. જો કે, અહીં ઓક્સિજન નથી, જેના કારણે અહીં શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડે છે. આવી સ્થિતિમાં, મોટો પ્રશ્ન એ છે કે અવકાશયાત્રીઓ અવકાશમાં કેવી રીતે શ્વાસ લે છે?
અવકાશયાનમાં ઓક્સિજનની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે
તમે તાજેતરના સમયમાં ભારતીય મૂળના અવકાશયાત્રીઓ સુનીતા વિલિયમ્સ અને બૂચ વિલમોરની તસવીરો જોઈ હશે. બંને છેલ્લા ઘણા મહિનાઓથી અવકાશમાં અટવાયા હતા. આવી સ્થિતિમાં, જો અવકાશમાં ઓક્સિજન નથી તો તેઓ કેવી રીતે શ્વાસ લઈ રહ્યા છે? વાસ્તવમાં, અવકાશયાત્રીઓ માટે રચાયેલ અવકાશયાનમાં ઓક્સિજનની વ્યવસ્થા કરવામાં આવે છે. તેથી, જ્યાં સુધી તેઓ અવકાશયાનમાં રહે છે, ત્યાં સુધી તેમને શ્વાસ લેવા માટે અલગ ઓક્સિજન સિલિન્ડર લેવાની જરૂર નથી.
સ્પેસવોક માટે ખાસ સ્પેસસુટ બનાવવામાં આવે છે
જો કે, જો અવકાશયાત્રીઓ અવકાશયાનમાંથી બહાર નીકળે છે, તો તેમને અલગ ઓક્સિજન સિલિન્ડર વહન કરવું પડશે. જ્યારે પણ અવકાશયાત્રીઓને સ્પેસ વોક કરવાનું હોય છે, ત્યારે તેમના માટે એક ખાસ પ્રકારનો સ્પેસસુટ બનાવવામાં આવે છે, જેમાં ઓક્સિજનની જોગવાઈ હોય છે. આ સ્પેસ શૂટમાં, બે પ્રકારના સિલિન્ડરો છે: ઓક્સિજન અને નાઇટ્રોજન.
