Offbeat News : આપણું મગજ કંઈપણ શીખવામાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. જે લોકોનું મગજ વધુ સક્રિય અથવા તીક્ષ્ણ હોય છે તેઓ કોઈપણ કામ અન્ય કરતા વધુ ઝડપથી શીખે છે. મગજ વગર વ્યક્તિ કોઈ કામ કરવાનું કે શીખવાનું વિચારી પણ ન શકે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે દુનિયામાં એક એવું પ્રાણી છે જેની પાસે મગજ નથી છતાં તે શીખે છે. હા, આ પ્રાણીએ શીખવાની ક્ષમતાનો ખ્યાલ બદલી નાખ્યો છે. તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે સંશોધનમાં વૈજ્ઞાનિકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે આ પ્રાણી પાસે કેન્દ્રિય મગજ નથી, પરંતુ તેમ છતાં તે પોતાના અનુભવોથી વસ્તુઓ શીખે છે. આ અનોખા જીવનું નામ બ્રિટલ સ્ટાર છે, જે સ્ટાર ફિશ સાથે સંબંધિત છે. તેઓ દરિયાઈ જીવોમાં તેમના વિશેષ વર્તન માટે જાણીતા છે, જેઓ તેમનો મોટાભાગનો સમય દરિયા કિનારે ખડકોની નીચે વિતાવે છે.
ડ્યુક યુનિવર્સિટીના અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે આ સજીવો પાસે પ્રોસેસિંગ સેન્ટર નથી. બધા ચેતા તંતુઓ સ્વતંત્ર રીતે કાર્ય કરે છે. તેઓ કેન્દ્રિય બોસને બદલે સમુદાય તરીકે કામ કરે છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે બરડ તારાઓ શાસ્ત્રીય કન્ડીશનીંગની વિશેષ પ્રક્રિયાની મદદથી શીખે છે.
હકીકતમાં, શીખવાની પ્રક્રિયામાં, કોઈપણ જીવ પોતાની જાતને વિવિધ ઉત્તેજના સાથે સાંકળવાનું શીખે છે. ઉદાહરણ તરીકે, પાવલોવનો કૂતરો પ્રયોગ શ્રેષ્ઠ છે, જેમાં કૂતરાને થોડા દિવસો માટે ખાવાની છૂટ આપવામાં આવે ત્યારે ઘંટ વગાડવામાં આવ્યો હતો. થોડા દિવસો પછી, જ્યારે કૂતરાઓની સામે ઘંટડી વાગવામાં આવે છે, ત્યારે તેઓને લાગે છે કે ખોરાક આવી ગયો છે અને તેઓ લાળ નીકળવાનું શરૂ કરે છે.
મનુષ્યને પણ આ પ્રકારનો અનુભવ હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે, જ્યારે તમને તમારા મોબાઇલની રિંગ સાંભળવાની આદત પડી જાય છે, જ્યારે પણ તમે સમાન ટ્યુન સાંભળો છો ત્યારે તમે સચેત થઈ જાવ છો. સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું કે આ પ્રકારની ક્લાસિકલ કન્ડીશનીંગ સ્ટારફિશમાં પણ જોવા મળે છે.
વાસ્તવમાં બરડ સ્ટાર્સ આ ક્ષમતાનો ઉપયોગ શિકારી પ્રાણીઓથી બચવા માટે કરે છે. તે તમારા ખોરાકના સેવનનો અંદાજ કાઢવામાં પણ ઉપયોગી છે. બિન-માનક નર્વસ સિસ્ટમ્સ સજીવોમાં કેવી રીતે શીખે છે અને કાર્ય કરે છે તે સમજવામાં આ અભ્યાસો ખૂબ જ મદદરૂપ હતા.