બુધ આપણા સૌરમંડળનો સૌથી નાનો ગ્રહ છે. વૈજ્ઞાનિકો દાયકાઓથી આ વિશે જાણવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. પરંતુ છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં બુધ ગ્રહ પર કેટલીક વિચિત્ર વસ્તુઓ જોવા મળી છે, જેને જોઈને વૈજ્ઞાનિકો પણ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા છે. અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસા અને જાપાનીઝ સ્પેસ એજન્સીનું સ્પેસક્રાફ્ટ બુધ ગ્રહની ખૂબ નજીક પહોંચી ગયું છે અને મોકલવામાં આવેલી તસવીરોમાં બુધ ગ્રહ પર વિશાળ ખાડાઓ દેખાય છે. તેમની લંબાઈ 60 ફૂટથી 1600 મીટર સુધીની હોય છે. 37 મીટર સુધી ઊંડા છે. આ એકદમ રહસ્યમય છે. કારણ કે બુધ ગ્રહ પર ન તો પાણી છે કે ન તો વાતાવરણ છે. આવી સ્થિતિમાં, ત્યાં ખાડા કેવી રીતે સર્જાયા? આ વિશે વિચારીને વૈજ્ઞાનિકો પણ આશ્ચર્યચકિત થઈ જાય છે. ઓનલાઇન પ્લેટફોર્મ Quora પર લોકોએ આ વિશે પ્રશ્નો પૂછ્યા. ચાલો જાણીએ અજબજાબ નોલેજમાં સાચો જવાબ.
નાસાના બ્લોગમાં, જોન્સ હોપકિન્સ યુનિવર્સિટીના ગ્રહોના ભૂસ્તરશાસ્ત્રી ડેવિડ બ્લેવેટે જણાવ્યું હતું કે, બુધ ગ્રહ પર મૂળભૂત રીતે કોઈ વાતાવરણ નથી. વાતાવરણની ગેરહાજરીને કારણે, પવન ફૂંકાતા નથી અને વરસાદ પડતો નથી, તેથી પવન અથવા પાણી દ્વારા ખાડાઓ બન્યા ન હતા. ચોક્કસ આનું બીજું કોઈ કારણ છે. બુધ સૂર્યની સૌથી નજીકનો ગ્રહ છે અને આ અસર સૂર્યની ગરમી, કિરણોત્સર્ગ અને સૌર પવનોને કારણે થઈ હશે. જ્યારે સૂર્યનું આત્યંતિક તાપમાન તેની બાજુએ પહોંચે છે, ત્યારે તાપમાન 430 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી પહોંચે છે. રાત્રિના સમયે પણ અહીંનું તાપમાન 180 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી રહે છે. અહીંની જમીન પથરાળ છે.
તમને ખાડાઓની પહેલી ઝલક ક્યારે મળી?
1970 ના દાયકામાં જ્યારે મરીનર 10 અવકાશયાન બુધ દ્વારા ઉડાન ભરી અને કેટલાક ક્રેટર્સના ચિત્રો રેકોર્ડ કર્યા ત્યારે વૈજ્ઞાનિકોને ક્રેટર્સની પ્રથમ ઝલક મળી. નાસાના મેસેન્જર મિશનએ સૌપ્રથમ 2008માં બુધ દ્વારા ઉડાન ભરી હતી, ત્યારબાદ 2011માં ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશ કર્યો હતો. તે અવકાશયાન ચાર વર્ષમાં 4,000 થી વધુ વખત બુધની પરિક્રમા કરે છે. સેંકડો હજારો ચિત્રો લીધા. ડેટા એકત્રિત કર્યો. પરંતુ સંપૂર્ણ જવાબ ક્યારેય મળી શક્યો નહીં.
આ પણ કારણ હોઈ શકે છે
મેસેન્જર મિશનના વૈજ્ઞાનિક કેરોલિન અર્ન્સ્ટે કહ્યું, અમે ઘણી તસવીરો લીધી. ઘણા ઘણા સારા રિઝોલ્યુશનના હતા. તેમ છતાં, આજદિન સુધી આપણે આ ખાડાઓ કેવી રીતે રચાયા તે સંપૂર્ણપણે સમજી શક્યા નથી. તેને મોઝેક જેવી ચમક કેવી રીતે મળી?બ્લેવેટે કહ્યું, અગાઉ અમે માનતા હતા કે કદાચ તે ખૂબ જ પ્રાચીન સમયમાં બનાવવામાં આવ્યું હશે, પરંતુ અમે સાચા નહોતા. આ ખાડાઓ હજુ પણ બની રહ્યા છે. જો કે, તે ક્રેટર્સ સરખામણીમાં નાના દેખાય છે. જો કે, કેટલાક વૈજ્ઞાનિકો સહમત છે કે કેટલાક ખાડાઓ ટેકરાઓ અથવા પર્વતો સાથે જોડાયેલા હોઈ શકે છે. તે પણ શક્ય છે કે ઉલ્કાઓ પડી રહી છે અને દર વખતે એક નવો ખાડો રચાઈ રહ્યો છે. તે પણ શક્ય છે કે બુધ ગ્રહ પર સલ્ફર અને અન્ય અસ્થિર પદાર્થો હોઈ શકે છે, જે સૂર્યની ગરમી અને ઉલ્કાઓની અથડામણને કારણે સરળતાથી બાષ્પીભવન કરે છે, જેના કારણે આ ખાડાઓ બન્યા છે. તેમ છતાં, તે સંપૂર્ણપણે સ્પષ્ટ નથી કે આ થઈ રહ્યું છે. તેથી જ વૈજ્ઞાનિકો આ વિચિત્ર વસ્તુઓ વિશે આશ્ચર્યચકિત છે.