સ્પેસ પ્લેનનું નામ તમે કોઈ ને કોઈ સમયે સાંભળ્યું જ હશે. પરંતુ તાજેતરમાં આ ફરી ચર્ચામાં છે. તેનું કારણ એ છે કે એક અવકાશયાન અવકાશમાં સક્રિય થઈ ગયું છે અને વિશ્વની નજર ફરી એકવાર તેના પર છે. શું આ વિમાનો ખૂબ જ અનોખા છે કે પછી કેટલીક ગુપ્તતાને કારણે આ સ્પેસ પ્લેન બીજું કોઈ નહીં પણ X-37B ઓર્બિટલ ટેસ્ટ વ્હીકલ છે? આ યુએસ સ્પેસ ફોર્સ દ્વારા સંચાલિત પ્રાયોગિક સ્પેસ પ્લેન છે. તેના અનેક ગુણોની ગણના છે, પણ તે શું કરે છે, તેનો હેતુ શું છે, તેનો ઉલ્લેખ નથી. તાજેતરમાં આ પ્લેન અંતરિક્ષમાં ચર્ચામાં છે.
આજકાલ આ પ્લેન કેમ ચર્ચામાં છે?
અત્યંત ગુપ્ત કહેવાતું આ સ્પેસ પ્લેન અવકાશમાં પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં અનેક પ્રકારની નવીન ઉડાન કરવા જઈ રહ્યું છે. યુએસ સરકાર આ પ્લેન અને તેની કામગીરીને “હાઈ ક્લાસિફાઈડ” એટલે કે ટોપ સિક્રેટ કહીને આનાથી વધુ કંઈપણ જાહેર કરતી નથી. પરંતુ ઘણા નિષ્ણાતોએ તેનો ઉલ્લેખ કર્યો છે અને જણાવ્યું છે કે તે શું કરી શકે છે.
તે શું કરશે?
યુએસ સ્પેસ ફોર્સે જણાવ્યું છે કે આ વાહન એરોબ્રેકિંગ કસરત કરવા જઈ રહ્યું છે. આ સાથે તે તેની ભ્રમણકક્ષા એટલે કે પૃથ્વીની આસપાસ ફરતું તેનું વર્તુળ સુધારશે. આ સાથે, તે પોતાની જાતને એક વિશેષ સેવા મોડ્યુલ બહાર પાડવા માટે તૈયાર કરશે, જે જગ્યાના ભંગારનું સંચાલન કરવામાં સક્ષમ હશે. ની આ ફ્લાઇટ
આ X-37B શું છે?
સામાન્ય રીતે વિમાનો અવકાશમાં મુસાફરી કરી શકતા નથી. પરંતુ સ્પેસ પ્લેન એ અવકાશયાન અને વિમાનનું મિશ્ર સ્વરૂપ છે. તેમની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે તેઓ અવકાશમાં જાય છે અને વાતાવરણમાં પાછા ફરે છે અને પછી ફરીથી ત્યાં પાછા જાય છે. જ્યારે વિમાનની જેમ તે પૃથ્વી પર પણ ઉતરી શકે છે. અત્યાર સુધી વિશ્વમાં માત્ર ચાર પ્રકારના સ્પેસ પ્લેન સફળતાપૂર્વક ભ્રમણકક્ષામાં છોડવામાં આવ્યા છે. તેમાંથી બે અમેરિકન છે અને X-37B સૌથી આધુનિક અને અદ્યતન છે.
આ એરોબ્રેકિંગ શું છે?
એરોબ્રેકિંગમાં, વાહન પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ઘણી વખત પ્રવેશે છે અને અવકાશમાં પાછું ફરે છે. આ માટે તે પોતાના ઈંધણને બચાવવા માટે તેની ભ્રમણકક્ષામાં ફેરફાર કરે છે. એકવાર આ કવાયત પૂર્ણ થઈ જાય, X-37B તેના પ્રયોગો અને પરીક્ષણ ચાલુ રાખશે
પહેલીવાર અનોખી કવાયત થવા જઈ રહી છે
તેના ઉદ્દેશ્યો એટલે કે તમામ પ્રયોગો અને પરીક્ષણો પૂર્ણ કર્યા પછી, વાહન તેની ભ્રમણકક્ષા છોડીને પૃથ્વી પર પરત ફરશે. એરફોર્સ સેક્રેટરી ફ્રેન્ક કેન્ડલ કહે છે કે આ નવી અને અસરકારક કવાયત દર્શાવે છે કે વાયુસેના અવકાશમાં રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટે તેના મિશનને પૂર્ણ કરવા માટે કેટલી પ્રતિબદ્ધ છે. ખાસ વાત એ છે કે આ પહેલીવાર છે જ્યારે X-37B ડાયનેમિક એરોબ્રેકિંગ એક્સરસાઇઝ કરશે.
શા માટે તેને આટલું મહત્વ આપવામાં આવે છે?
અવકાશ વિમાનો અવકાશ અને વાતાવરણમાં પ્રવેશી શકે છે. આ કારણે, ખાસ પ્રકારના રિકોનિસન્સ એરક્રાફ્ટ બનાવવામાં આવે છે. તેથી જ વિશ્વનો દરેક દેશ જે તેનો ઉપયોગ કરે છે તેને ગુપ્ત રાખે છે. તેનો ઉપયોગ માત્ર જમીન પર દેખરેખ માટે થતો નથી. તે ઘણા પ્રકારના અવકાશ પરીક્ષણો અને પ્રયોગો માટે યોગ્ય છે. આવા વિમાન ખાસ કરીને યુદ્ધમાં ઉપયોગી છે.
સ્પેસ પ્લેનની ક્ષમતાઓ અપેક્ષાઓ કરતાં ઘણી વધારે છે. તેઓ અવકાશ ઉપગ્રહોની સુરક્ષા માટે દુશ્મન ઉપગ્રહોને રોકી શકે છે. એટલે કે તેઓ ભવિષ્યની આવી અદ્યતન ટેકનોલોજીથી સજ્જ થઈ શકે છે. અવકાશ સંરક્ષણમાં તેમની સંભવિતતા ખૂબ ઊંચી માનવામાં આવે છે, નિષ્ણાતો તેને ખુલ્લો વિસ્તાર માને છે.
આ પણ વાંચો – શું ફૂગને મગજ હોય છે? વૈજ્ઞાનિકે શું જોયું કે તેને ચોંકાવનારો જવાબ આપ્યો?
