ઈતિહાસ રચતા સાઉદી અરેબિયાએ પ્રથમ વખત તેલના કુવાઓમાંથી દરિયામાંથી લિથિયમ સફળતાપૂર્વક કાઢ્યું છે. તેને ‘સફેદ સોનું’ કહેવામાં આવે છે કારણ કે તે આજના તકનીકી વિશ્વનું એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક છે. લિથિયમનો ઉપયોગ ઈલેક્ટ્રિક વાહનો, સ્માર્ટફોન અને લેપટોપની બેટરીમાં થાય છે, જેના કારણે તે હાલમાં ખૂબ મૂલ્યવાન બની જાય છે. સાઉદી અરેબિયાની આ સિદ્ધિએ માત્ર ટેક્નોલોજી જગતમાં જ ઉત્સાહ નથી જગાવ્યો પરંતુ દેશ માટે આર્થિક વિકાસના નવા રસ્તા પણ ખોલ્યા છે.
સાઉદી અરેબિયાના ખનીજ ખાતાના નાયબ પ્રધાન ખાલિદ અલ-મુદૈફરે મંગળવારે જાહેરાત કરી કે દેશ અરામકોના તેલ ક્ષેત્રોમાંથી વહેતા ખારા પાણીમાંથી લિથિયમ કાઢવામાં સફળ થયો છે, આરબ ન્યૂઝ અનુસાર. આ પ્રોજેક્ટ લિથિયમ ઇન્ફિનિટી (LiHitech) નામના સ્ટાર્ટઅપના નેતૃત્વ હેઠળ ચલાવવામાં આવી રહ્યો છે. આ પ્રોજેક્ટમાં સાઉદી માઇનિંગ કંપની માડેન અને અરામકોનો પણ સહયોગ છે. અલ-મુદૈફરે કહ્યું કે આ નવી ટેક્નોલોજીનો કોમર્શિયલ પાયલોટ પ્રોગ્રામ ટૂંક સમયમાં શરૂ કરવામાં આવશે. આ અંતર્ગત તેલ ક્ષેત્રોમાંથી નીકળતા ખારા પાણીનો સતત ઉપયોગ કરીને લિથિયમનું ઉત્પાદન કરવામાં આવશે.
નોંધનીય છે કે લિથિયમ સામાન્ય રીતે મીઠાના ખેતરો અને ખનિજોની ખાણોમાંથી કાઢવામાં આવે છે, પરંતુ સાઉદી અરેબિયાએ તેને તેલના કૂવાના પાણીમાંથી કાઢવાની અનોખી પદ્ધતિ વિકસાવી છે. આ ટેકનોલોજી કિંગ અબ્દુલ્લા યુનિવર્સિટીમાં વર્ષોના સંશોધન અને વિકાસનું પરિણામ છે. જો કે, તે હજુ પણ પરંપરાગત પદ્ધતિઓ કરતાં વધુ ખર્ચાળ છે. નાયબ મંત્રીએ કહ્યું કે જો ભવિષ્યમાં લિથિયમની વૈશ્વિક માંગ અને કિંમતો વધશે તો આ પ્રોજેક્ટ ટૂંક સમયમાં આર્થિક રીતે નફાકારક સાબિત થશે.
સાઉદી અરેબિયા વધુ ધનિક બનશે
સાઉદી અરેબિયા, જે અત્યાર સુધી તેલ અને ગેસ પર નિર્ભર છે, આ પ્રોજેક્ટ દ્વારા વિઝન 2030 હેઠળ તેની અર્થવ્યવસ્થાને વૈવિધ્યીકરણ કરવાની દિશામાં એક મોટું પગલું ભરી રહ્યું છે. લિથિયમ જેવા બહુમુખી તત્વનું ઉત્પાદન માત્ર દેશને તકનીકી નવીનતામાં અગ્રેસર બનાવશે નહીં, પરંતુ વૈશ્વિક પુરવઠામાં તેની ભૂમિકાને પણ મજબૂત બનાવશે.
લિથિયમનું મહત્વ શું છે?
લિથિયમને ‘વ્હાઈટ ગોલ્ડ’ કહેવામાં આવે છે કારણ કે તે રિન્યુએબલ એનર્જી અને ઇલેક્ટ્રિક મોબિલિટીનો આધાર છે. તે ઈલેક્ટ્રિક વાહનો, મોબાઈલ અને લેપટોપની બેટરીમાં વપરાતું મુખ્ય તત્વ છે. જેમ જેમ વિશ્વ અશ્મિભૂત ઇંધણથી દૂર જઈ રહ્યું છે, લિથિયમની માંગ ઝડપથી વધી રહી છે. હાલમાં ચિલી, ઓસ્ટ્રેલિયા અને આર્જેન્ટિના જેવા દેશો લિથિયમ ઉત્પાદનમાં અગ્રેસર છે. સાઉદી અરેબિયાની આ તકનીકી સફળતા તેને આ સ્પર્ધામાં સામેલ કરી શકે છે. જો કે, આ નવી પદ્ધતિને વ્યવસાયિક રીતે સસ્તું અને કાર્યક્ષમ બનાવવાનો પડકાર રહેલો છે.
સાઉદી અરેબિયાની આ સિદ્ધિ તેલ પરની નિર્ભરતા ઘટાડવા અને ટેક્નોલોજી ક્ષેત્રે તેની સ્થિતિ મજબૂત કરવાની દિશામાં એક ઐતિહાસિક પગલું છે. આ પ્રોજેક્ટની સફળતાથી માત્ર સાઉદી અરેબિયાની અર્થવ્યવસ્થાને જ ફાયદો થશે નહીં, પરંતુ તેલના પરંપરાગત ઉત્પાદક તરીકે ઓળખાતા વિશ્વમાં સાઉદી અરેબિયાની છબી પણ બદલાશે.
