ફરી એકવાર ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ રાષ્ટ્રપતિ બન્યા બાદ ચીન અને અમેરિકા વચ્ચે વેપાર યુદ્ધ ફાટી નીકળવાની પ્રબળ શક્યતાઓ છે. ટ્રમ્પે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે સ્થાનિક ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે તેઓ અમેરિકામાં થતી તમામ આયાત પર 10-20 ટકા અને ચીનથી થતી આયાત પર 60 ટકા વધારાની ડ્યુટી લાદશે.
ટ્રેડ એક્સપર્ટ્સનું કહેવું છે કે ટ્રમ્પનો આ નિર્ણય અમેરિકન માર્કેટમાં ભારતીય ચીજવસ્તુઓની નિકાસ વધારવાની મોટી તક હશે અને તેનાથી ભારતીય મેન્યુફેક્ચરિંગને મોટું પ્રોત્સાહન મળશે. અમેરિકા, તાઈવાન, જાપાન અને કોરિયા જેવા દેશોની કંપનીઓ માટે ચીનમાં નિકાસ કરવી મોંઘી બનશે. આ કંપનીઓ તેમના ઉત્પાદન એકમોને ચીનને બદલે અન્ય દેશમાં શિફ્ટ કરી શકે છે અને ભારત તેમને આકર્ષિત કરી શકે છે.
ચાઈનીઝ પ્રોડક્ટ્સ મોંઘી થશે
ચીન પર 60 ટકા ઈમ્પોર્ટ ડ્યૂટી લાદવાને કારણે અમેરિકન માર્કેટમાં ચીની ચીજવસ્તુઓ ઘણી મોંઘી થઈ જશે અને ભારતને અમેરિકામાં ઈલેક્ટ્રિકલ અને ઈલેક્ટ્રોનિક્સથી લઈને લેધર, એપેરલ, મશીનરી અને રમકડાં સુધીના અનેક ઉત્પાદનોની નિકાસ વધારવાની તક મળશે. બજાર ટ્રમ્પના પ્રમુખ તરીકેના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન યુએસમાં ચીન પાસેથી નિરુત્સાહી ખરીદી શરૂ થઈ હતી. પરિણામે 2018 પછી ચીનમાંથી અમેરિકાની આયાત દર વર્ષે ઘટી રહી છે.
2017માં અમેરિકાની કુલ આયાતમાં ચીનનો હિસ્સો 22 ટકા હતો, જે 2023માં ઘટીને 13.9 ટકા થઈ જશે. જો કે, આ હિસ્સો ભારતની કુલ નિકાસ કરતા પણ વધુ છે. ચીને 2023માં એકલા યુએસને $448 બિલિયનની નિકાસ કરી હતી, જે ગયા નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં ભારતની કુલ $437 બિલિયનની નિકાસ કરતાં વધુ છે.
ભારતને વધારાનો વેપાર મળી શકે છે
ગયા નાણાકીય વર્ષમાં ભારતે અમેરિકાને 82 અબજ ડોલરની નિકાસ કરી હતી. નિકાસકારોનું કહેવું છે કે જો અમેરિકાના માર્કેટમાં ચીનનો વેપાર હિસ્સો પાંચ ટકા ભારતની બાજુમાં આવે તો ભારતને 20 અબજ ડોલરનો વધારાનો વેપાર મળી શકે છે અને ભારતની કોમોડિટી નિકાસમાં પાંચ ટકાનો વધારો થશે.
ચીને વર્ષ 2023માં અમેરિકાને 126 બિલિયન ડોલરની ઈલેક્ટ્રિકલ અને ઈલેક્ટ્રોનિક વસ્તુઓની નિકાસ કરી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન જ, ચીને 85 અબજ ડોલરની મશીનરી, 10.4 અબજ ડોલરના ફૂટવેર, 10 અબજ ડોલરના વસ્ત્રો અને 33 અબજ ડોલરના રમકડાં અને અન્ય પ્રકારની રમતની વસ્તુઓની અમેરિકાને નિકાસ કરી હતી. નિકાસકારોનું કહેવું છે કે ભારત આ તમામ વસ્તુઓમાં તેની નિકાસ વધારી શકે છે.
વિયેતનામ અને મલેશિયાએ લાભ લીધો હતો
છ વર્ષ પહેલાં અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે વેપાર યુદ્ધ શરૂ થયા પછી, ભારતને માત્ર ઈલેક્ટ્રોનિક્સ વસ્તુઓના વૈશ્વિક વેપારમાં ચીનનો હિસ્સો લેવાની તક મળી અને તે ફોન ઉત્પાદક એપલને ભારતમાં લાવવામાં સફળ રહ્યું. વિયેતનામ અને મલેશિયા જેવા દેશોને ભારત કરતાં યુએસ-ચીન ટ્રેડ વોરથી વધુ ફાયદો થયો છે. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે આ દેશોએ ફરી એકવાર અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેના ટ્રેડ વોરનો ફાયદો ઉઠાવવાની તૈયારી શરૂ કરી દીધી છે. જો કે, ભારતનું વાણિજ્ય વિભાગ પણ આ ઘટનાક્રમ પર નજર રાખી રહ્યું છે અને ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર સક્રિય થતાં જ વિભાગ કેટલાક નીતિગત નિર્ણયો પણ લઈ શકે છે.
