નવરાત્રિના સાતમા દિવસે, માતા કાલરાત્રિ, દેવી દુર્ગાની સાતમી શક્તિની પૂજા કરવામાં આવે છે. શાસ્ત્રોમાં માતા કાલરાત્રીને શુભંકરી, મહાયોગીશ્વરી અને મહાયોગિની પણ કહેવામાં આવે છે. માતા કાલરાત્રિ પર યોગ્ય રીતે પૂજા અને ઉપવાસ કરવાથી માતા તેમના ભક્તોની તમામ અનિષ્ટ શક્તિઓ અને સમયથી રક્ષણ કરે છે, એટલે કે માતાની પૂજા કર્યા પછી, ભક્તોને અકાળ મૃત્યુનો ભય નથી રહેતો. માતાના આ સ્વરૂપથી તમામ સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત થાય છે, તેથી જે લોકો તંત્ર મંત્ર કરે છે તેઓ ખાસ કરીને માતા કાલરાત્રિની પૂજા કરે છે. જ્યોતિષીય માન્યતાઓ અનુસાર, દેવી કાલરાત્રી શનિ ગ્રહને નિયંત્રિત કરે છે, એટલે કે તેમની પૂજા કરવાથી શનિની અશુભ અસર દૂર થાય છે.
મા કાલરાત્રીની પૂજાનું મહત્વ
માત્ર માતા કાલરાત્રીના નામનો જપ કરવાથી ભૂત, પ્રેત, રાક્ષસ અને તમામ નકારાત્મક શક્તિઓ ભાગી જાય છે. માતા કાલરાત્રી દુષ્ટોનો નાશ કરનાર છે અને ગ્રહોના અવરોધોને પણ દૂર કરે છે. તેમના ઉપાસકોને ક્યારેય અગ્નિનો ભય, પાણીનો ભય, પ્રાણીઓનો ભય, શત્રુઓનો ભય, રાત્રિનો ભય વગેરેનો ભય નથી હોતો, તેથી આપણે તેમનું સતત સ્મરણ, ધ્યાન અને પૂજા કરવી જોઈએ. પુરાણોમાં કહેવાયું છે કે મા કાલરાત્રિની પૂજા અને ઉપવાસ કરવાથી બધી નકારાત્મક શક્તિઓનો નાશ થાય છે અને સ્વાસ્થ્ય પ્રાપ્ત થાય છે.
મા કાલરાત્રી પૂજા વિધિ
કલશની પૂજા કર્યા પછી દેવી માતાની સામે દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ અને રોલી, અક્ષત, ફળ, ફૂલ વગેરેથી તેમની પૂજા કરવી જોઈએ. દેવીને લાલ ફૂલો ખૂબ જ પ્રિય છે, તેથી પૂજા દરમિયાન હિબિસ્કસ અથવા ગુલાબના ફૂલ ચઢાવવાથી માતા ખૂબ જ પ્રસન્ન થાય છે. આ પછી, કપૂર અથવા દીવાથી માતાની આરતી કરો અને સમગ્ર પરિવાર સાથે આનંદ કરો. માતા કાલીના ધ્યાન મંત્રનો જાપ કરો, માતાને ગોળ અર્પણ કરો અને બ્રાહ્મણને ગોળનું દાન કરો. લાલ ચંદન અથવા રૂદ્રાક્ષની માળાથી મંત્રોનો જાપ કરો.
મા કાલરાત્રીનો મંત્ર
ॐ कालरात्र्यै नम:।
‘ॐ ऐं ह्रीं क्लीं चामुण्डायै विच्चै नमः’
પૌરાણિક કથા
શુંભ, નિશુમ્ભ અને રક્તબીજ નામના રાક્ષસોએ સમગ્ર સૃષ્ટિમાં તબાહી મચાવી દીધી હતી, તેનાથી દુ:ખી થઈને બધા દેવતાઓ ભોલેનાથ પાસે આવ્યા અને તેમની રક્ષા માટે પ્રાર્થના કરવા લાગ્યા. પછી ભોલેનાથે માતા પાર્વતીને તેમના ભક્તોની રક્ષા કરવા કહ્યું. ભોલેનાથની વાત સાંભળીને માતા પાર્વતીએ માતા દુર્ગાનું રૂપ ધારણ કર્યું અને શુભ અને અશુભ રાક્ષસોનો વધ કર્યો. જ્યારે માતા દુર્ગાએ રક્તબીજનો વધ કર્યો ત્યારે તેમના લોહીમાંથી લાખો રક્તબીજનો જન્મ થયો હતો. આ જોઈને માતા દુર્ગા અત્યંત ક્રોધિત થઈ ગયા. ક્રોધને કારણે માતાનો રંગ કાળો થઈ ગયો. આ શ્યામલ સ્વરૂપમાંથી દેવી કાલરાત્રી પ્રગટ થઈ. આ પછી માતા કાલરાત્રિએ રક્તબીજ સહિત તમામ રાક્ષસોનો સંહાર કર્યો અને તેમના શરીરમાંથી નીકળતું લોહી જમીન પર પડે તે પહેલાં જ પોતાના મોંમાં ભરી દીધું. આ રીતે તમામ રાક્ષસોનો અંત આવ્યો. આ કારણથી માતાને શુભંકરી પણ કહેવામાં આવે છે.
