આજે રવિ પ્રદોષ વ્રતના અવસર પર કરો ઉપવાસ,જાણો વ્રત અને કથાનું મહત્વ.

ઋષિઓ આદરભાવથી પૂછવા લાગ્યા, હે પરમ કૃપાળુ ! કલીકાલમાં શંકરની ભક્તિ કઈ ઉપાસનાથી થશે? કૃપા કરીને અમને જણાવો, કારણ કે કલયુગના તમામ જીવો પાપી કાર્યોમાં રહીને વેદ અને શાસ્ત્રોથી દૂર રહેશે. હે મહાન ઋષિ, કળિયુગમાં સત્કર્મોમાં કોઈને રસ નહિ હોય. જ્યારે સદગુણો ઘટશે ત્યારે માણસની બુદ્ધિ આપોઆપ દુષ્કર્મો તરફ પ્રેરિત થશે. જેના કારણે અશુભ પુરુષો તેમના વંશજોની સાથે ખતમ થઈ જશે. જે માણસ જ્ઞાની છે અને આ પૃથ્વી પર જ્ઞાન શીખવતો નથી તેના પર પરમ ભગવાન ક્યારેય પ્રસન્ન થતા નથી. હે મહાન ઋષિ! એવું કયું ઉપવાસ છે જે ઇચ્છિત પરિણામ આપે છે? કૃપા કરીને મને કહો.

આ સાંભળીને સુતજીએ દયાળુ ચિત્તે કહ્યું કે મુનિ અને શૌનકજી અમારા ધન્યવાદને પાત્ર છે. તમારા વિચારો પ્રશંસનીય અને પ્રશંસનીય છે. તમે વૈષ્ણવ ધર્મના અગ્રણી છો, કારણ કે તમારા હૃદયમાં પરોપકારની ભાવના હંમેશા રહે છે. તેથી, હે શૌનકાદિ ઋષિઓ, સાંભળો – હું તમને તે વ્રત વિશે કહું છું, જેનું પાલન કરવાથી બધા પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે. તે એક વ્રત છે જે સંપત્તિમાં વધારો કરે છે, દુ:ખ દૂર કરે છે, સુખ આપે છે, સંતાનને જન્મ આપે છે અને ઇચ્છિત પરિણામ પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરે છે. હું તમને આ વ્રતનું વર્ણન કરી રહ્યો છું, જે એક સમયે ભોલેનાથે સતીજીને સંભળાવ્યું હતું અને તેમની પાસેથી મળેલી આ શ્રેષ્ઠ સલાહ મારા આદરણીય ગુરુજીએ મને સંભળાવી હતી. જે હું તમને સમય મળશે ત્યારે શુભ સમયે કહીશ.

સૂતજીએ કહેવાનું શરૂ કર્યું કે દીર્ઘાયુ, વૃદ્ધિ અને સ્વાસ્થ્ય લાભ માટે ત્રયોદશીનું વ્રત કરવું જોઈએ. આ વ્રતની પદ્ધતિ નીચે મુજબ છે – સવારે સ્નાન કરીને વ્રત રાખો. ભગવાન શિવનું ધ્યાન કરો. શિવ મંદિરમાં જઈને ભોલેનાથની પૂજા કરો. પૂજા પછી અડધા પાઉન્ડનું ત્રિપુંડ તિલક ધારણ કરો. શિવલિંગ પર બેલપત્ર ચઢાવો. ધૂપ, દીપ અને અક્ષતથી પૂજા કરો. ભગવાન શિવને મોસમી ફળ અર્પણ કરો. રુદ્રાક્ષની માળા સાથે ‘ઓમ નમઃ શિવાય’ મંત્રનો જાપ કરો. બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવો અને તમારી ક્ષમતા મુજબ દાન આપો. આ પછી મૌન વ્રત રાખો. ભક્તે સાચું બોલવું જોઈએ. આ વ્રત દરમિયાન હવન અર્પણ પણ કરવું જોઈએ.

શૌનકાદિ ઋષિએ કહ્યું – હે પૂજનીય, તમે કહ્યું છે કે આ વ્રત અત્યંત ગુપ્ત, શુભ અને પીડાને દૂર કરે છે. કૃપા કરીને જણાવો કે આ વ્રત કોણે કર્યું અને તેનું શું પરિણામ આવ્યું?

સુતજીએ કહ્યું – તમે શિવના પરમ ભક્ત છો, તમારી ભક્તિ જોઈને હું ઉપવાસીઓની કથા કહું છું.

એક ગામમાં એક ગરીબ બ્રાહ્મણ રહેતો હતો. તેમની પત્ની પ્રદોષ વ્રતનું પાલન કરે છે અને તેમને એક પુત્ર હતો. એક વખત તેમનો પુત્ર ગંગામાં સ્નાન કરવા ગયો હતો. રસ્તામાં તે ચોરોથી ઘેરાઈ ગયો અને તેઓએ કહ્યું કે તેઓ તને મારી નાખશે, નહીં તો તું તારા પિતાની ગુપ્ત સંપત્તિ જાહેર કરી દેશે, બાળક નમ્ર સ્વરમાં કહેવા લાગ્યો કે અમે ખૂબ જ દુઃખી અને ગરીબ છીએ. અમારી પાસે પૈસા ક્યાં છે? ત્યારે ચોરોએ પૂછ્યું, તમે બંડલમાં શું બાંધ્યું છે? બાલને જવાબ આપ્યો કે મારી માતાએ મને રોટલી બનાવીને બાંધી છે. બીજા ચોરે કહ્યું, ભાઈ, તેનું હૃદય ખૂબ જ ગરીબ અને દુઃખી છે, તેને છોડી દો. આ સાંભળીને બાળક ત્યાંથી નીકળીને એક શહેરમાં પહોંચ્યો. શહેરની નજીક એક વટવૃક્ષ હતું. બાળક થાકી ગયો અને ત્યાં બેસીને ઝાડની છાયામાં સૂઈ ગયો. તે શહેરની પોલીસ ચોરોને શોધી રહી હતી અને તેઓ બાઈક પાસે આવ્યા. સૈનિકો છોકરાને ચોર સમજીને રાજા પાસે લઈ ગયા અને રાજાએ તેને કેદ કરવાનો આદેશ આપ્યો. બીજી તરફ બાળકની માતા ભગવાન શંકરનું પ્રદોષ વ્રત કરી રહી હતી. તે જ રાત્રે રાજાને સ્વપ્ન આવ્યું કે આ બાળક ચોર નથી, સવાર પડતાં જ તેને છોડી દો, નહીંતર તમારા રાજ્યની કીર્તિ જલ્દી નાશ પામશે. રાતના અંતે રાજાએ છોકરાને આખી વાત પૂછી અને બાલને આખી વાત કહી. બાળકની વાત સાંભળીને રાજાએ એક સૈનિક મોકલીને માતા-પિતાને બોલાવ્યા. રાજાએ તેમને ડરેલા જોઈને કહ્યું, ચિંતા કરશો નહીં, તમારું બાળક નિર્દોષ છે. તમારી ગરીબી જોઈને અમે પાંચ ગામ દાનમાં આપીએ છીએ. શિવની દયાને કારણે હવે બ્રાહ્મણ પરિવાર સુખેથી રહેવા લાગ્યો. આ રીતે જે આ વ્રત કરે છે તેને સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે.