JPCમાં વકફ બિલ પર ફરી ગરમાવો આવશે ,જાણો શું છે મુસ્લિમ સંગઠનોનો મુખ્ય વાંધો?

જગદંબિકા પાલ જેપીસીના પ્રમુખ છે

આ સમિતિના અધ્યક્ષ ભાજપના સાંસદ જગદંબિકા પાલ છે. સમિતિમાં કુલ 31 સભ્યો છે. જેમાં 21 લોકસભા અને 10 રાજ્યસભા સાંસદ છે. સમિતિએ સંસદના આગામી સત્રના પ્રથમ સપ્તાહમાં પોતાનો રિપોર્ટ સોંપવો પડશે. કમિટીમાં કોંગ્રેસના ઈમરાન મસૂદ, મોહમ્મદ જાવેદ, સપાના મૌલાના મોહિબુલ્લાહ, એઆઈએમઆઈએમના અસદુદ્દીન ઓવૈસીનો સમાવેશ થાય છે. આ કમિટી બિલ અંગે લોકોના અભિપ્રાય લઈ રહી છે અને બેઠકો યોજી રહી છે.

બેઠકો દ્વારા સૂચનો લેવામાં આવી રહ્યા છે

વકફ બોર્ડની સત્તાઓને મર્યાદિત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે લાવવામાં આવેલ વકફ સુધારા બિલને સંયુક્ત સંસદીય સમિતિ (જેપીસી)ને મોકલવામાં આવ્યું છે. આ અંગે અત્યાર સુધીમાં જેપીસીની ચાર બેઠકો થઈ ચૂકી છે. આ સમય દરમિયાન, જેપીસીએ વકફ સુધારા બિલ અંગે સામાન્ય લોકો પાસેથી સૂચનો માંગ્યા હતા. જેપીસીએ સૂચનો આપવાની છેલ્લી તારીખ 16 સપ્ટેમ્બરની મધ્યરાત્રિ 12 સુધી લંબાવી હતી.

નિષ્ણાતો જેપીસી સમક્ષ સૂચનો રજૂ કરશે

વકફ એમેન્ડમેન્ટ બિલ પર બે દિવસ ફરી એકવાર JPCની બેઠક મળવા જઈ રહી છે. આ બેઠકો 19 અને 20 સપ્ટેમ્બરે યોજાશે. આ કમિટી 19 સપ્ટેમ્બરે બપોરે 12 વાગ્યે નિષ્ણાતોના અભિપ્રાય સાંભળશે, પટનાના ચાન્સેલર પ્રોફેસર ફૈઝાન મુસ્તફા પોતાનો અભિપ્રાય આપશે. જે બાદ પસમંદા મુસ્લિમ મહાજના પ્રતિનિધિઓ પણ પોતાનો અભિપ્રાય આપશે. ઓલ ઈન્ડિયા મુસ્લિમ પર્સનલ લો બોર્ડના મંતવ્યો પણ સાંભળવામાં આવશે. 20 સપ્ટેમ્બરે અખિલ ભારતીય સજ્જાદંશિન કાઉન્સિલના પ્રતિનિધિઓ પણ સમિતિ સમક્ષ તેમના વિચારો રજૂ કરશે. આ બેઠકમાં મુસ્લિમ રાષ્ટ્રીય મંચ અને ભારત ફર્સ્ટના પ્રતિનિધિઓ પણ હાજરી આપશે.

જેપીસીની આગામી બેઠક 26મી સપ્ટેમ્બરથી

એવું માનવામાં આવે છે કે વકફ સુધારા બિલને લઈને બંને દિવસે ઉગ્ર દલીલો જોવા મળી શકે છે. વિરોધ પક્ષો સતત હુમલાખોર છે. અગાઉ, સભાઓમાં ઉગ્ર ચર્ચાઓ અને વિપક્ષી સભ્યો દ્વારા વોકઆઉટ જોવા મળ્યો હતો. સભાઓમાં ભારે હોબાળો મચી ગયો છે. તે જ સમયે, અત્યાર સુધીમાં ઈમેલ દ્વારા વકફ પર સંયુક્ત સંસદીય સમિતિને 84 લાખ સૂચનો મોકલવામાં આવ્યા છે. આ સિવાય લેખિત સૂચનોથી ભરેલા 70 બોક્સ મળી આવ્યા છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે જેપીસીએ એક લિંક જાહેર કરી હતી જેના દ્વારા લોકો પાસેથી સૂચનો માંગવામાં આવ્યા હતા. સમિતિએ સ્પષ્ટ કર્યું કે તેઓએ QR કોડ જારી કર્યો નથી. સમિતિની આગામી બેઠક 26 સપ્ટેમ્બરથી 1 ઓક્ટોબર સુધી દેશના 6 અલગ-અલગ શહેરોમાં યોજાશે. ત્યાં બુદ્ધિજીવીઓ અને મુસ્લિમ સંગઠનો વચ્ચે ઓપિનિયન પોલિંગ કરવામાં આવશે. જેપીસીના સભ્યો મુંબઈ, અમદાવાદ, હૈદરાબાદ, ચેન્નાઈ અને બેંગલુરુ જશે. અંતે, બિલ પર ચર્ચા કર્યા પછી, સમિતિ સંસદના શિયાળુ સત્ર પહેલાં તેનો અહેવાલ રજૂ કરશે.

મુસ્લિમ સંગઠનોનો મુખ્ય વાંધો શું છે?

• જેપીસીની પ્રથમ બેઠકથી જ વિરોધ પક્ષો વિરોધમાં જોવા મળી રહ્યા છે. ઘણા સાંસદોનું કહેવું છે કે બિલનો વર્તમાન ડ્રાફ્ટ સ્વતંત્રતા, ધાર્મિક સ્વતંત્રતા અને સમાનતાના કાયદાનું ઉલ્લંઘન કરશે.
• આ ઉપરાંત વકફ ટ્રિબ્યુનલમાં જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ અને અન્ય સમુદાયના સભ્યોના સમાવેશ પર પણ વાંધો ઉઠાવવામાં આવી રહ્યો છે.
• મુસ્લિમ સંગઠનોનું કહેવું છે કે દેશના મુસ્લિમોને એ મહાન વારસાથી વંચિત રાખવાના પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે જે તેમના પૂર્વજોએ ગરીબો અને જરૂરિયાતમંદોના કલ્યાણ માટે વકફના રૂપમાં છોડી દીધા છે.
• જમિયત ચીફ મૌલાના અરશદ મદનીએ કહ્યું, વક્ફ સંપૂર્ણપણે ધાર્મિક મામલો છે, જેનાં મૂળ ઇસ્લામિક કાયદામાં છે. તેમણે દાવો કર્યો હતો કે સરકાર વકફ મિલકતોની સ્થિતિ બદલવા માંગે છે, જેથી તેનો કબજો મેળવવો સરળ બને.
• મદની કહે છે કે નવો સુધારો પસાર થયા બાદ કલેક્ટર રાજ અસ્તિત્વમાં આવશે. વકફ ટ્રિબ્યુનલનો નિર્ણય આખરી રહેશે નહીં કે કઈ મિલકત વકફ છે અને કઈ નથી. માલિકી અંગે કલેક્ટરનો નિર્ણય આખરી રહેશે. અગાઉ આ સત્તા વક્ફ ટ્રિબ્યુનલ પાસે હતી. વકફ એક્ટમાં પ્રસ્તાવિત સુધારો બંધારણ દ્વારા આપવામાં આવેલી ધાર્મિક સ્વતંત્રતાની પણ વિરુદ્ધ છે અને તે બંધારણની કલમ 14, 15 અને 25નું ઉલ્લંઘન છે.
• વક્ફ બોર્ડમાં બિન-મુસ્લિમોને સામેલ કરવા સામે ડીએમકે અને અન્ય વિપક્ષી પાર્ટીઓ વાંધો ઉઠાવી રહી છે. જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટને આપવામાં આવેલી સત્તા પર પણ સવાલો ઉઠી રહ્યા છે. વિપક્ષનું કહેવું છે કે જિલ્લા કલેક્ટર વિવાદો પર નિર્ણય કેવી રીતે લઈ શકે, કારણ કે આનાથી હિતોનો સંઘર્ષ થશે.

આગામી દિવસોમાં બિલ પસાર કરવામાં આવશે

મંગળવારે કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે કહ્યું કે, વકફ (સુધારા) બિલ વકફ મિલકતોના સંચાલન અને સંરક્ષણ સાથે સંબંધિત છે. આગામી દિવસોમાં તેને સંસદમાં પસાર કરવામાં આવશે. શાહે કહ્યું કે આ બિલ વકફ પ્રોપર્ટીનો દુરુપયોગ પણ અટકાવશે. તે જ સમયે, પૂર્વ ગૃહ પ્રધાન અને વરિષ્ઠ BRS નેતા મોહમ્મદ મહમૂદ અલીએ શાહના નિવેદન પર વાંધો વ્યક્ત કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે અમે આ બિલનો વિરોધ કરી રહ્યા છીએ. આનાથી વક્ફ બોર્ડની સત્તા નબળી પડે છે. આ વિધેયક દ્વારા વક્ફ બોર્ડની સત્તાઓ છીનવી લેવાને બદલે તેને વધુ સત્તાઓ આપીને મજબૂત બનાવવી જોઈએ. અમે જેપીસીને મેમોરેન્ડમ આપી ચૂક્યા છીએ. આગામી દિવસોમાં વધુ એક મેમોરેન્ડમ આપશે.

જેપીસી પ્રમુખ પાલે શું કહ્યું…

જેપીસી પ્રમુખ જગદંબિકા પાલે કહ્યું કે, વકફ સુધારાને કારણે કોઈપણ મસ્જિદ, મદરેસા, ખાનકાહ, દરગાહ કે કબ્રસ્તાનની કોઈ જમીન જતી નથી. માત્ર વકફને નિયમન કરવાનો પ્રયાસ છે. વકફ સુધારાને લઈને જે પ્રકારનું અભિયાન ચલાવવામાં આવી રહ્યું છે, ખાસ કરીને મુસ્લિમ બહુમતીવાળા વિસ્તારો અને બજારોમાં, લોકો માઈક દ્વારા જાહેરાત કરી રહ્યા છે કે તેમની જમીન, મસ્જિદો, મદરેસા, ખાનકાહ વગેરે છીનવી લેવામાં આવશે, આ બધી પાયાવિહોણી વાતો ફેલાવવામાં આવી રહી છે. દેશમાં અશાંતિ સર્જી શકે છે. લોકોએ આવી અફવાઓથી દૂર રહેવું જોઈએ. જે ઈમેલ દ્વારા સૂચનો માંગવામાં આવ્યા હતા તેનો હેતુ એ હતો કે જો કોઈ વ્યક્તિ પોતાના મંતવ્યો વ્યક્ત કરવા ઈચ્છે તો તે વ્યક્ત કરી શકે. પરંતુ જો આ પ્રકારનું અભિયાન ઈમેલ કે ક્યુઆર કોડ સ્કેન કરીને ચલાવવામાં આવે તો તેનો કોઈ ફાયદો નથી. આ ઝુંબેશની JPC અથવા તેની કામગીરી પર કોઈ અસર પડશે નહીં. ઝાકિર નાયક જેવો કટ્ટરવાદી પણ લોકોને ગેરમાર્ગે દોરી રહ્યો છે. લોકોએ મૂંઝવણમાં ન આવવું જોઈએ. માત્ર વકફ સંબંધિત હિતધારકોના મંતવ્યો જ સાંભળવામાં આવશે. QR અને ઝુંબેશ દ્વારા પાટા પરથી ઉતરવાના પ્રયાસો સફળ થશે નહીં.

સંયુક્ત સમિતિની બેઠકોનું શેડ્યૂલ શું છે?

• વકફ (સુધારા) બિલ, 2024 પર 18 સપ્ટેમ્બર, 2024ના રોજ યોજાનારી સંયુક્ત સમિતિની બેઠક સ્થગિત કરવામાં આવી છે. પ્રથમ બેઠક 19 સપ્ટેમ્બરે સવારે 11 થી 1 વાગ્યા સુધી યોજાશે. આ બેઠક સંસદની લાઇબ્રેરી બિલ્ડિંગમાં બોલાવવામાં આવી છે. આ સમયગાળા દરમિયાન નિષ્ણાતો અને હિતધારકોના સૂચનો લેવામાં આવશે. સભામાં પટનાના ચાણક્ય
  નેશનલ લો યુનિવર્સિટીના વાઈસ ચાન્સેલર પ્રોફેસર ફૈઝાન મુસ્તફા અને પસમંદા મુસ્લિમ મહાજના પ્રતિનિધિઓ ભાગ લેશે.
  તે પછી બપોરે લંચ બ્રેક હશે. એક કલાક પછી, એટલે કે બપોરે 3 વાગ્યે, ઓલ ઈન્ડિયન મુસ્લિમ પર્સનલ લો બોર્ડના પ્રતિનિધિઓ સંયુક્ત સમિતિની સામે તેમના વિચારો રજૂ કરશે.
• બીજા દિવસે એટલે કે 20મી સપ્ટેમ્બરે સવારે 11 વાગે ફરીથી બેઠક થશે. આ બેઠક સંસદ ભવનના જોડાણમાં મુખ્ય સમિતિ રૂમમાં યોજાશે. આ સમય દરમિયાન, અખિલ ભારતીય સજ્જાદનશીન કાઉન્સિલ, અજમેરના પ્રતિનિધિઓ તેમના સૂચનો સાંભળશે. બપોરે લંચ બ્રેક હશે.
• બપોરે 2.30 વાગ્યાથી ફરી સંયુક્ત સમિતિની બેઠક મળશે. આ દરમિયાન મુસ્લિમ રાષ્ટ્રીય મંચ અને ભારત ફર્સ્ટ, દિલ્હીના પ્રતિનિધિઓ સૂચનો આપશે.
• સંયુક્ત સમિતિએ માહિતી આપી હતી કે લોકસભા સાંસદો માટે મેમ્બર પોર્ટલ પર એજન્ડા પેપર અપલોડ કરવામાં આવી રહ્યા છે. જ્યારે તે રાજ્યસભાના સભ્યોને ઈમેલ દ્વારા મોકલવામાં આવી રહી છે. સંસદના સભ્યોને આ સમિતિની બેઠકોમાં ભાગ લેવાની ખાતરી કરવા વિનંતી કરવામાં આવી છે.

શું છે મોદી સરકારની યોજના?

આ પહેલા મોદી કેબિનેટે વકફ એક્ટમાં લગભગ 40 સુધારાઓને મંજૂરી આપી હતી. કેન્દ્ર સરકાર વકફ બોર્ડની કોઈપણ મિલકતને “વક્ફ મિલકત” તરીકે જાહેર કરવાની સત્તા પર અંકુશ લગાવવા માંગે છે. આ સુધારાઓનો હેતુ વકફ બોર્ડના કોઈપણ મિલકતને ‘વક્ફ મિલકત’ તરીકે નિયુક્ત કરવાના અધિકારને પ્રતિબંધિત કરવાનો છે. મિલકતો પર કરવામાં આવેલા દાવાઓ વકફ બોર્ડ દ્વારા ફરજિયાતપણે ચકાસવામાં આવશે. સુધારો બિલ પસાર થયા બાદ વકફ પ્રોપર્ટીના મેનેજમેન્ટ અને ટ્રાન્સફરમાં મોટો ફેરફાર થશે. કાયદામાં સુધારો કરવાના કારણો પણ જણાવવામાં આવ્યા છે. જેમાં જસ્ટિસ સચ્ચર કમિશન અને કે રહેમાન ખાનની અધ્યક્ષતાવાળી સંસદની સંયુક્ત સમિતિની ભલામણોને ટાંકવામાં આવી છે.

જેપીસી શું છે?

વાસ્તવમાં સંસદને એવી એજન્સીની જરૂર છે જેના પર સમગ્ર ગૃહને વિશ્વાસ હોય. આ માટે સંસદીય સમિતિઓની રચના કરવામાં આવે છે. આ સમિતિઓમાં માત્ર સંસદના સભ્યો હોય છે. જેપીસીની રચના કોઈપણ બિલ અથવા કોઈપણ સરકારી પ્રવૃત્તિમાં નાણાકીય ગેરરીતિઓના કેસોની તપાસ કરવા માટે કરવામાં આવે છે. આની જરૂર છે કારણ કે સંસદમાં ઘણું કામ છે. આ કાર્યો પૂર્ણ કરવા માટે સમય ઓછો છે. જેના કારણે જ્યારે કોઈ કામ કે મામલો સંસદમાં આવે છે ત્યારે તે તેના પર ઊંડાણપૂર્વક વિચાર કરી શકતું નથી. આવી સ્થિતિમાં, ઘણા કાર્યો સમિતિઓ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવે છે, જેને સંસદીય સમિતિઓ કહેવામાં આવે છે. આ જ હેતુ માટે સંયુક્ત સંસદીય સમિતિની પણ રચના કરવામાં આવી છે. તેમાં લોકસભા અને રાજ્યસભા બંને ગૃહોના સભ્યો હોય છે. સંસદીય સમિતિઓની રચના સંસદ દ્વારા જ કરવામાં આવે છે. આ સમિતિઓ સંસદના અધ્યક્ષની સૂચનાઓ પર કામ કરે છે અને તેમના અહેવાલ સંસદ અથવા અધ્યક્ષને સુપરત કરે છે.