28 સપ્ટેમ્બરને શનિવારે ઈન્દિરા એકાદશીનું વ્રત કરવામાં આવશે. અશ્વિન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી તિથિએ ઈન્દિરા એકાદશી વ્રત રાખવામાં આવે છે. પૌરાણિક કથા અનુસાર જે વ્યક્તિ ઇન્દિરા એકાદશીનું વ્રત કરીને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરે છે, તેના પૂર્વજો મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરે છે. મૃત્યુ પછી તેને સ્વર્ગમાં સ્થાન પણ મળે છે. જો તમે તમારા પૂર્વજોને સંતુષ્ટ કરવા અને મોક્ષ મેળવવા માંગતા હોવ તો તમારે વિધિ પ્રમાણે ઈન્દિરા એકાદશીનું વ્રત કરવું જોઈએ. પૂજા સમયે ઇન્દિરા એકાદશીની વ્રત કથા વાંચો. તેનાથી વ્રત પૂર્ણ થશે અને પુણ્ય લાભ પણ મળશે.
ઇન્દિરા એકાદશી વ્રત કથા
કથા અનુસાર, એકવાર યુધિષ્ઠિરે ભગવાન કૃષ્ણને અશ્વિન કૃષ્ણ એકાદશી વ્રતનો મહિમા જણાવવા વિનંતી કરી. તેના પર ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ કહ્યું કે તેને ઇન્દિરા એકાદશી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે પાપોનો નાશ કરે છે અને પિતૃઓને મોક્ષ પ્રદાન કરે છે. એટલું જ નહીં, જે વ્યક્તિ ફક્ત ઈન્દિરા એકાદશીના ઉપવાસની કથા સાંભળે છે, તેને વાજપેયી યજ્ઞ કરવા સમાન ફળ મળે છે. આ વ્રતની કહાની આ પ્રમાણે છે-
સત્યયુગમાં મહિષ્મતી નગરી પર રાજા ઇન્દ્રસેનનું શાસન હતું. તેમનું રાજ્ય દરેક પ્રકારની સુખ-સુવિધાઓથી ભરેલું હતું. પૈસા અને અનાજની કોઈ કમી નહોતી. એક દિવસ નારદજી ઇન્દ્રસેનના દરબારમાં હાજર થયા. દેવર્ષિને જોઈને રાજાએ તેનું સન્માન કર્યું અને તેના આવવાનું કારણ જાણવા માગ્યું. આના પર નારદજીએ કહ્યું કે હું યમલોક ગયો હતો, જ્યાં તે તમારા પિતાને મળ્યો હતો. તેણે તમારા માટે એક સંદેશ મોકલ્યો છે.
નારદજીએ ઈન્દ્રસેનને કહ્યું કે તેઓ એકાદશીનું વ્રત કરતા હતા, પરંતુ કોઈ કારણસર તેમાં વિક્ષેપ પડ્યો હતો. તેના કારણે તેને યમરાજ પાસે યમલોકમાં સમય પસાર કરવો પડે છે. જો તમે ઇચ્છો તો ઇન્દિરા એકાદશીનું વ્રત યોગ્ય રીતે કરો, જેનાથી તેઓ મોક્ષ મેળવી શકે છે અને સ્વર્ગમાં સ્થાન મેળવી શકે છે.
આ સાંભળીને રાજા ઇન્દ્રસેને નારદજીને ઇન્દિરા એકાદશીના ઉપવાસની રીત જણાવવા કહ્યું. તે પ્રમાણે તે ઉપવાસ કરશે. આના પર નારદ મુનિએ કહ્યું કે ઈન્દિરા એકાદશીના દિવસે સ્નાન કર્યા પછી તમારા પિતૃઓનું તર્પણ, શ્રાદ્ધ વગેરે કરો. ભગવાન શાલિગ્રામની મૂર્તિ ત્યાં અવશ્ય રાખવી. ત્યારપછી બ્રાહ્મણ ભોજનનું આયોજન કરો, દાન અને દક્ષિણા આપો.
આ પછી તમે ફૂલ, ધૂપ, ધૂપ, દીવો, નૈવેદ્ય, ફળ વગેરેથી ભગવાન ઋષિકેશની પૂજા કરો. રાત્રે જાગતા રહેવા માટે. બીજા દિવસે, દૈનિક પ્રવૃત્તિઓ બંધ કરો અને પૂજા કરો. બ્રાહ્મણોને ભોજન, દાન, દક્ષિણા આપો પછી પારણા કરીને વ્રત પૂર્ણ કરો. નારદજીએ ઈન્દ્રસેનને કહ્યું કે જો તમે વિધિ પ્રમાણે ઈન્દિરા એકાદશીનું વ્રત કરશો તો તમારા પિતાને અધોગતિમાંથી મુક્તિ મળશે. તેઓ સ્વર્ગ પ્રાપ્ત કરી શકશે. આટલું કહીને નારદજી ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા.
જ્યારે અશ્વિન કૃષ્ણ એકાદશીની તિથિએ ઈન્દિરા એકાદશી આવી ત્યારે રાજાએ નારદ મુનિની સૂચના મુજબ વ્રત રાખ્યું અને પૂજા કરી. દાન અને દક્ષિણા આપીને વ્રત પૂર્ણ કર્યું. તે વ્રતના પુણ્યથી પિતાને અધોગતિમાંથી મુક્તિ મળી અને યમલોકમાંથી મુક્ત થઈને તેઓ ભગવાન વિષ્ણુના સંસારમાં ગયા. જ્યારે રાજા ઇન્દ્રસેન મૃત્યુ પામ્યા ત્યારે તેમને સ્વર્ગ પ્રાપ્ત થયું.
ઈન્દિરા એકાદશી 2024 મુહૂર્ત અને પારણ
અશ્વિન કૃષ્ણ એકાદશીનો પ્રારંભ: 27 સપ્ટેમ્બર, શુક્રવાર, બપોરે 1:20 કલાકે
અશ્વિન કૃષ્ણ એકાદશી તિથિની સમાપ્તિ: 28 સપ્ટેમ્બર, શનિવાર, બપોરે 2:49 વાગ્યે
ઇન્દિરા એકાદશી પૂજા મુહૂર્ત: સવારે 06:13, સિદ્ધ યોગમાં
ઈન્દિરા એકાદશી પારણ સમય: 29 સપ્ટેમ્બર, રવિવાર, સવારે 6:13 થી 8:36 સુધી
