અજમેર દરગાહની આવક અને ખર્ચની તપાસ કરશે CAG, વિદેશી ભંડોળની મળી હતી ફરિયાદ

અજમેરમાં ખ્વાજા મોઈનુદ્દીન ચિશ્તીની દરગાહમાં ખાદિમોના બે સંગઠનો, એટલે કે સંસ્થાઓ છે. દરગાહમાં દાનપેટીમાં ચઢાવવામાં આવતા પૈસા દરગાહ સમિતિ દ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે જે સરકારની દેખરેખ હેઠળ ચલાવવામાં આવે છે. દરગાહમાં યાત્રાળુઓ એટલે કે ભક્તોને દર્શન આપવાનું કામ ખાદીમ દ્વારા કરવામાં આવે છે. દરગાહ સાથે સંકળાયેલા સેંકડો ખાદીમ યાત્રા માટે આવતા ભક્તો પાસેથી પૈસા મેળવે છે. સંગઠનોને કેટલા પૈસા મળે છે અને તેમના રેકોર્ડ કેવી રીતે તૈયાર કરવામાં આવે છે. પૈસા કેવી રીતે ખર્ચવામાં આવે છે.

કયા મુદ્દાઓ પર તપાસ કરવામાં આવશે?

ખાદિમોને આપવામાં આવતા પૈસામાંથી કેટલી રકમ દરગાહ પર ખર્ચવામાં આવે છે? CAG હવે તપાસ કરશે કે કલ્યાણ માટે કેટલું કામ થાય છે અને યાત્રાળુઓને કોઈ નાણાકીય મદદ આપવામાં આવે છે કે નહીં. ખાદીમ સંગઠનો નોંધાયેલા છે કે નહીં અને તેઓ નિયમો અનુસાર કાર્યરત છે કે નહીં તેની પણ તપાસ કરવામાં આવશે. યાત્રાળુઓ પાસેથી પૈસા લેવાનો સંગઠનોને અધિકાર છે કે નહીં તેની પણ તપાસ કરવામાં આવશે. હાલમાં, છેલ્લા પાંચ વર્ષના આવક-ખર્ચ અને ઓફરિંગનું ઓડિટ થશે. રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી બાદ, કેન્દ્ર સરકારના નાણાં વિભાગે પણ આદેશ જારી કર્યો છે. બંને સંસ્થાઓના છેલ્લા પાંચ વર્ષના આવક અને ખર્ચની તપાસ કરવામાં આવશે

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, તપાસ અને ઓડિટ માટે બે CAG અધિકારીઓની એક ટીમને પણ નિયુક્ત કરવામાં આવી છે. CAG સામાન્ય રીતે ખાનગી સંસ્થાઓની તપાસ કરતું નથી. CAG ફક્ત સરકારી સંસ્થાઓ, સરકારી સહાયિત સંસ્થાઓ અને એવી સંસ્થાઓની તપાસ કરે છે જ્યાં જાહેર નાણાંનો ઉપયોગ થાય છે. ખાનગી સંસ્થાઓની તપાસ માટે રાષ્ટ્રપતિનો આદેશ જરૂરી છે.

ગયા વર્ષે 15 માર્ચે, કેન્દ્ર સરકારના લઘુમતી બાબતોના મંત્રાલયે કલમ 20C હેઠળ દરગાહના સંગઠનોને નોટિસ જારી કરી હતી. આ નોટિસ કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયની સલાહ પર જારી કરવામાં આવી હતી. નોટિસ દ્વારા, અંજુમનની આવક અને ખર્ચની CAG દ્વારા તપાસ કરાવવા અંગે જવાબ માંગવામાં આવ્યો હતો.

પૈસાના દુરુપયોગની ફરિયાદ આવી હતી

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, ગૃહ મંત્રાલયને અહીં વિદેશી ભંડોળ અને મુલાકાતના બદલામાં મળેલા પૈસાનો ખોટા હેતુઓ માટે ઉપયોગ થવાની ફરિયાદ મળી હતી. ખાદીમ સંગઠનોએ રાજસ્થાન હાઈકોર્ટના એડવોકેટ આશિષ કુમાર સિંહની નોટિસનો જવાબ આપ્યો અને દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં નોટિસને પડકારી. ગયા વર્ષે 23 મેના રોજ લઘુમતી મંત્રાલયની નોટિસને દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં પડકારવામાં આવી હતી.

‘યાત્રાળુઓ ખુશીથી દાન આપે છે’

નોટિસના જવાબમાં અને હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરાયેલી અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે ખાદિમોને દર્શન આપવાના બદલામાં, ભક્તો સ્વેચ્છાએ બક્ષિશ એટલે કે દક્ષિણા આપે છે. આ પૈસાથી ખાદીમ પરિવારોનો ખર્ચો પૂર્ણ થાય છે. ખાદિમો દરગાહમાં સેવાની ભાવનાથી કામ કરે છે અને ભક્તોને મદદ કરે છે. દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી વિના ખાનગી સંસ્થાની CAG તપાસ કરી શકાતી નથી.

કેન્દ્ર સરકારે જવાબ દાખલ કરવો જોઈએ – હાઇકોર્ટ

હાઈકોર્ટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે નોટિસમાં કોઈ ચોક્કસ મુદ્દાઓ પર કોઈ જવાબ માંગવામાં આવ્યો નથી. દિલ્હી હાઈકોર્ટે આ મામલે કેન્દ્ર સરકારને જવાબ દાખલ કરવા કહ્યું હતું. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ઘણી તારીખો પર જવાબ દાખલ કરવામાં આવ્યો ન હતો. તાજેતરની સુનાવણીમાં, કેન્દ્ર સરકારના એડિશનલ સોલિસિટર જનરલે કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે અંજુમનની અરજી પાયાવિહોણી બની ગઈ છે કારણ કે રાષ્ટ્રપતિએ આ મામલે તપાસને મંજૂરી આપી છે અને કેન્દ્ર સરકારે પણ આદેશો જારી કર્યા છે.

આવતા અઠવાડિયે સુનાવણી થઈ શકે છે

એડિશનલ સોલિસિટર જનરલે તેની નકલ કોર્ટ અને અરજદારના એડવોકેટ આશિષ કુમાર સિંહને પણ બતાવી. કોર્ટે તેને રેકોર્ડ પર લાવવા અને અરજદાર અંજુમન્સના વકીલને આદેશની નકલ આપવા જણાવ્યું છે. હવે આ કેસમાં સુનાવણી આગામી અઠવાડિયે દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં થવાની ધારણા છે. લઘુમતી બાબતોના મંત્રાલય દ્વારા જારી કરાયેલી નોટિસને અંજુમન દ્વારા પડકારવામાં આવી હતી અને આ અંગે આદેશ જારી કરવામાં આવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, સંગઠનોએ હવે કાં તો તેમની અરજીમાં સુધારો કરવો પડશે અથવા નવી અરજી દાખલ કરવી પડશે.