FDI Rules : વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલય તમાકુ ક્ષેત્રમાં પ્રમોશનલ પ્રવૃત્તિઓ અને દાણચોરીને રોકવા માટે ફોરેન ડાયરેક્ટ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ (FDI) નિયમોને વધુ કડક બનાવવાની દરખાસ્ત પર કામ કરી રહ્યું છે. આ માહિતી આપતાં એક અધિકારીએ કહ્યું કે કંપનીઓ આ સંબંધમાં નિયમોને ‘બાયપાસ’ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, જેને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર FDI નિયમોને વધુ કડક બનાવવા માંગે છે. હાલમાં, તમાકુ સિગાર, ચુરાટ, સિગારીલો અને સિગારેટના ઉત્પાદનમાં સીધા વિદેશી રોકાણ (FDI) પર પ્રતિબંધ છે. જો કે, તમાકુ સેક્ટરમાં ટેક્નોલોજી સહયોગના કોઈપણ સ્વરૂપમાં એફડીઆઈને મંજૂરી છે.
આમાં ફ્રેન્ચાઇઝી માટે લાઇસન્સ, ટ્રેડમાર્ક, બ્રાન્ડ નામ અને મેનેજમેન્ટ કોન્ટ્રાક્ટનો સમાવેશ થાય છે. તમાકુમાં એફડીઆઈ પ્રતિબંધિત છે, અને આ ક્ષેત્રમાં પ્રમોશનલ પ્રવૃત્તિઓને પણ નિયંત્રિત કરવાની જરૂર છે, એમ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું. આવા ઉત્પાદનોને પ્રમોટ કરીને કેટલીક કંપનીઓ એવી સિસ્ટમ બનાવવાનો પ્રયાસ કરે છે જ્યાં દાણચોરી વધે. ડિપાર્ટમેન્ટ ફોર પ્રમોશન ઑફ ઈન્ડસ્ટ્રી એન્ડ ઈન્ટરનલ ટ્રેડ (DPIIT) એ આ મુદ્દે વિવિધ મંત્રાલયોના મંતવ્યો માંગતી ડ્રાફ્ટ નોટ બહાર પાડી છે. અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે પ્રમોશનલ પ્રવૃત્તિઓમાં પ્રોક્સી જાહેરાતો, વિવિધ માધ્યમો દ્વારા બ્રાન્ડ પ્રમોશન અને બ્રાન્ડ વિશે જાગૃતિ લાવવાનો સમાવેશ થાય છે.
મંત્રાલયે 2016માં તમાકુ સેક્ટરમાં FDI પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધનો પ્રસ્તાવ પણ મૂક્યો હતો. દરખાસ્ત હેઠળ મંત્રાલયે સેક્ટરમાં ફ્રેન્ચાઇઝી, ટ્રેડમાર્ક, બ્રાન્ડ નેમ અને મેનેજમેન્ટ કોન્ટ્રાક્ટના લાયસન્સિંગમાં FDI પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. જો કે, તમાકુ ખેડૂતોના સંગઠનો અને કંપનીઓ સહિત કેટલાક ક્વાર્ટરની ચિંતાઓને કારણે સરકાર આ બાબતે કોઈ નિર્ણય લઈ શકી નથી. સ્થાનિક તમાકુ ઉદ્યોગમાં મુખ્યત્વે ITC લિમિટેડનું વર્ચસ્વ છે.
