ઓડિશાના ભદ્રક જિલ્લામાં બૈતરાની નદીના કિનારે શૈવ અને બૌદ્ધ દેવતાઓની પ્રાચીન શિલ્પો મળી આવી છે. તેઓ છઠ્ઠી કે સાતમી સદી સાથે સંબંધિત હોવાનું માનવામાં આવે છે. આ મૂર્તિઓ આ અઠવાડિયાની શરૂઆતમાં જિલ્લાના ભંડારીપોખારી બ્લોકના મણિનાથપુર ગામ પાસે મળી આવી હતી.
18 મૂર્તિઓ મળી
એક સંશોધકે કહ્યું કે કુલ 18 પ્રાચીન શિલ્પો મળી આવ્યા છે, જેમાં શૈવ અને બૌદ્ધ દેવતાઓનો સમાવેશ થાય છે. આ શિલ્પોમાં અટપટી રીતે કોતરવામાં આવેલા ‘અર્ઘ સ્તૂપ’નો પણ સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત નાના મંદિરો પણ જોવા મળ્યા.
યુવક ફરવા જતો હતો ત્યારે…
સ્થાનિક યુવક બિબેકાનંદ સવારે ચાલવા જઈ રહ્યો હતો. પછી તેણે એક પ્રતિમા જોઈ અને ઈન્ડિયન નેશનલ ટ્રસ્ટ ફોર આર્ટ એન્ડ કલ્ચરલ હેરિટેજ (INTACH)ના સભ્યો અને યુવા સંશોધક બિશ્વંભર રાઉતને જાણ કરી. રાઉતે વિસ્તારનું નિરીક્ષણ કર્યું અને ત્યાં 18 પ્રાચીન શિલ્પો અને નાના મંદિરોની ઓળખ કરી.
મૂર્તિઓ અહીં રાખવામાં આવી છે
શિલ્પો શિવ, પાર્વતી, ગણેશ જેવા શૈવ દેવતાઓ અને બુદ્ધ, તારા અને પદ્મપાની જેવા બૌદ્ધ પ્રતીકો દર્શાવે છે. આ શિલ્પોને સંરક્ષણ અને પ્રદર્શન માટે બુદ્ધ વિહાર મ્યુઝિયમને સોંપવામાં આવ્યા છે.
ભદ્રક જિલ્લા સાંસ્કૃતિક અધિકારી તનુજા સિરકા સિંહે કહ્યું, ‘શોધ વિશે જાણ્યા પછી, અમે INTACH ના સભ્યોને જાણ કરી, ત્યારબાદ આ પ્રાચીન શિલ્પોને સંગ્રહાલયમાં સુરક્ષિત કરવામાં આવ્યા.’
નિષ્ણાતોએ શું કહ્યું?
પ્રખ્યાત પુરાતત્વવિદ્ સુનીલ પટનાયકે સ્થળનું નિરીક્ષણ કર્યા બાદ આ મૂર્તિઓની શોધની પુષ્ટિ કરી હતી. તેમણે તેમને ખોંડાલાઈટ પથ્થરથી બનેલા શૈવ અને બૌદ્ધ શિલ્પો તરીકે વર્ણવ્યા, જે છઠ્ઠીથી આઠમી સદી ઈ.સ. પટનાયકે આ શિલ્પોની કળાની ઉત્કૃષ્ટતાની પ્રશંસા કરી, જેમાં શિવ, પાર્વતી, ગણેશ, બુદ્ધ, પદ્મપાણી, તારા, ભૈરવ અને નૃત્યની આકૃતિઓનો સમાવેશ થાય છે.
તેમણે કહ્યું કે આ શોધ વિસ્તારના સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક વારસા વિશે વધુ માહિતી આપશે. તે સંશોધકો અને ઇતિહાસકારોનું પણ ધ્યાન આકર્ષિત કરશે.
