Jagannath Temple: ઓડિશાના પુરીમાં ભગવાન જગન્નાથ મંદિરનો પ્રતિષ્ઠિત રત્ન ભંડાર 46 વર્ષ પછી રવિવારે ફરીથી ખોલવામાં આવ્યો. આ પહેલા રત્ન ભંડારના દરવાજા 1978માં ખોલવામાં આવ્યા હતા. આ કામ માટે રાજ્ય સરકાર દ્વારા 11 સભ્યોની ટીમ બનાવવામાં આવી હતી. ઓડિશા હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ બિશ્વનાથ રથના નેતૃત્વ હેઠળની ટીમમાં શ્રી જગન્નાથ મંદિર પ્રશાસન (SJTA)ના મુખ્ય પ્રશાસક અરબિંદ પાધી, ASI સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ ડીબી ગડનાયક અને પુરીના રાજા ‘ગજપતિ મહારાજા’ પણ સામેલ હતા. ટીમ 14 જુલાઈએ બપોરે 1:28 વાગ્યે મંદિરમાં પ્રવેશી હતી.
પુરી મંદિરના મુખ્ય પ્રશાસક અરવિંદ પાધીના જણાવ્યા અનુસાર, બહારના રત્ન ભંડારની વસ્તુઓને 6 લાકડાની છાતીઓમાં રાખવામાં આવી છે અને તેને સીલ કરવામાં આવી છે, પરંતુ રત્ન ભંડારના અંદરના ભાગની વસ્તુઓ હજુ સુધી છાતીમાં સ્થાનાંતરિત કરવામાં આવી નથી. બહુદા યાત્રા અને સુના વેશા બાદ આ કામ કરવામાં આવશે. રત્ન સ્ટોરમાં હાજર રત્નો, ઝવેરાત અને અન્ય કીમતી ચીજોની ગણતરી અને સમારકામ કરવામાં આવશે. તેમની સંખ્યા, ગુણવત્તા, વજન અને ફોટા સાથે સંબંધિત એક ડિજિટલ કેટલોગ પણ તૈયાર કરવામાં આવશે, જેનો ભવિષ્યમાં સંદર્ભ દસ્તાવેજ તરીકે ઉપયોગ કરવામાં આવશે. જો કે ગઈકાલે ખોલવામાં આવેલ રત્ન સ્ટોરમાંથી કઈ વસ્તુઓ મળી આવી તે અંગે 11 સભ્યોની ટીમ દ્વારા કોઈ ખુલાસો કરવામાં આવ્યો નથી.
ભગવાન જગન્નાથની પૂજા કર્યા બાદ રત્ન ભંડાર ખુલ્યો
તે ભગવાન જગન્નાથનો ખજાનો હોવાથી પુરી મંદિરના રત્ન ભંડાર પ્રત્યે ભક્તોમાં ઊંડી આસ્થા છે. આથી 11 સભ્યોની ટીમની હાજરીમાં રત્ન ભંડારના દરવાજા ખોલવામાં આવે તે પહેલા વિધિ મુજબ ભગવાન જગન્નાથની પૂજા કરવામાં આવી હતી અને સમગ્ર પ્રક્રિયાની સફળતા માટે તેમના આશીર્વાદ લેવામાં આવ્યા હતા. આ રત્ન ભંડાર ભગવાન જગન્નાથને અર્પણ કરાયેલ કિંમતી સોના અને હીરાના ઝવેરાતનું ઘર છે. ઓડિશા મેગેઝિન (રાજ્ય સરકાર દ્વારા પ્રકાશિત મેગેઝિન) અનુસાર, રાજા અનંગભીમ દેવે ભગવાન જગન્નાથના ઘરેણાં બનાવવા માટે મોટી રકમનું સોનું દાન કર્યું હતું.
રત્ન ભંડારમાં સોનાના ઘરેણા, રત્ન, ઝવેરાત રાખવામાં આવે છે.
રત્ન ભંડારમાં બે ચેમ્બર છે – આંતરિક તિજોરી (આંતરિક તિજોરી) અને બાહ્ય તિજોરી (બાહ્ય તિજોરી). ઓડિશા મેગેઝિન જણાવે છે કે બાહ્ય ખજાનામાં ભગવાન જગન્નાથનો સોનાનો મુગટ, ત્રણ સોનાના હાર (હરિદાકાંઠી માલી)નો સમાવેશ થાય છે, દરેકનું વજન 120 તોલા છે. અહેવાલમાં ભગવાન જગન્નાથ અને બલભદ્રના સોનાથી બનેલા શ્રીભુજા અને શ્રીપાયરનો પણ ઉલ્લેખ છે. આ મુજબ, આંતરિક તિજોરીમાં લગભગ 74 સોનાના ઘરેણાં છે, જેમાંથી દરેકનું વજન 100 તોલાથી વધુ છે. સોના, હીરા, પરવાળા અને મોતીથી બનેલી પ્લેટો છે. આ ઉપરાંત 140 થી વધુ ચાંદીના ઘરેણા પણ તિજોરીમાં રાખવામાં આવ્યા છે.
1978માં જ્યારે મંદિરનો રત્ન ભંડાર ખોલવામાં આવ્યો ત્યારે શું મળ્યું?
વર્ષ 2018માં ઓડિશાના તત્કાલિન કાયદા મંત્રી પ્રતાપ જેનાએ વિધાનસભામાં એક પ્રશ્નના જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે જ્યારે 1978માં રત્ન ભંડારના દરવાજા ખોલવામાં આવ્યા ત્યારે લગભગ 140 કિલો સોનાના ઘરેણા અને 256 કિલો ચાંદીના વાસણો હતા. મળી આવ્યા હતા. પુરી મંદિર પ્રશાસન અનુસાર, આ ઘરેણાં કિંમતી પથ્થરોથી જડેલા હતા. ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં જગન્નાથ મંદિર પ્રબંધન સમિતિએ રાજ્ય સરકારને ભલામણ કરી હતી કે 2024ની વાર્ષિક રથયાત્રા દરમિયાન રત્ન ભંડાર ખોલવામાં આવે. એવી અફવા હતી કે રત્ન ભંડારમાં સાપ છે જે ભગવાન જગન્નાથના ખજાનાની રક્ષા કરે છે. પરંતુ સમિતિના સભ્યોએ કહ્યું કે ખજાનાની અંદર કોઈ સાપ મળ્યા નથી.
46 વર્ષ સુધી ભગવાન જગન્નાથની તિજોરી કેમ ન ખોલવામાં આવી?
દર ત્રણ વર્ષે રત્નોની દુકાન ખોલવાનો અને તેની અંદર રાખેલા જ્વેલરી અને અન્ય રત્નોની તપાસ કરવાનો નિયમ છે. ઓડિશા સરકારની પરવાનગી બાદ જ તેને ખોલી શકાશે. પરંતુ છેલ્લા 46 વર્ષથી આ પ્રક્રિયાને અનુસરવામાં આવી શકી નથી. આ માટે લાંબી કાનૂની લડાઈ લડવી પડી હતી. ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણની વિનંતી પર, 2018 માં, ઓડિશા હાઈકોર્ટે રાજ્ય સરકારને પુરી જગન્નાથ મંદિરના રત્ન સ્ટોરને નિરીક્ષણ માટે ખોલવાની મંજૂરી આપવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. પરંતુ ઓડિશા સરકારે કહ્યું કે રત્ન ભંડારની ચાવીઓ ઉપલબ્ધ નથી. પુરી જગન્નાથ મંદિરના રત્ન ભંડાર લૂંટવા માટે 15 વખત હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો. મંદિર પર પહેલીવાર 1451માં અને છેલ્લી વખત 1731માં મોહમ્મદ તકી ખાને હુમલો કર્યો હતો.
ભાજપે પુરી મંદિરનો રત્ન ભંડાર ખોલીને પોતાનું ચૂંટણી વચન પૂરું કર્યું
રત્ન ભંડારની ચાવી પુરીના કલેક્ટર પાસે રાખવામાં આવે છે. તત્કાલિન કલેક્ટર અરવિંદ અગ્રવાલે હાઈકોર્ટમાં સોગંદનામું આપીને કહ્યું હતું કે ચાવી ક્યાં રાખવામાં આવી છે તે જાણવું શક્ય નથી. ત્યારબાદ તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી નવીન પટનાયકે એક સમિતિની રચના કરી અને તેને આ મામલાની તપાસ કરવાનો આદેશ આપ્યો. સમિતિએ કહ્યું કે રત્ન ભંડારની બે ચાવીઓ હાજર છે. ભાજપે તેના ચૂંટણી ઢંઢેરામાં વચન આપ્યું હતું કે જો ઓડિશામાં તેની સરકાર બનશે તો પુરી જગન્નાથ મંદિરના ચારેય પ્રવેશદ્વાર ખોલવામાં આવશે અને રત્ન ભંડાર પણ ખોલવામાં આવશે. રાજ્યમાં ભાજપની સરકાર બન્યા પછી, મુખ્ય પ્રધાન મોહન ચરણ માઝીનો પહેલો નિર્ણય પુરી મંદિરના ચારેય પ્રવેશદ્વાર ખોલવાનો હતો અને રત્ન ખોલવા માટે હાઇકોર્ટના સીટિંગ જજની અધ્યક્ષતામાં 11 સભ્યોની સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી. દુકાન. હવે ભાજપ સરકારે રત્ન ભંડાર ખોલીને પોતાનું વચન પૂરું કર્યું છે.
