કુદરત રહસ્યોથી ભરેલી છે, અને તે કેટલાક સૌથી અનોખા જીવોનું ઘર છે જેના વિશે જાણીને તમને આશ્ચર્ય થશે! આવું જ એક અદ્ભુત પ્રાણી રિબન ઇલ છે, જે મોટા થતાં તેનું લિંગ બદલે છે!
હા, આ દરિયાઈ પ્રાણી પહેલા નર તરીકે જન્મે છે અને પછી માદામાં પરિવર્તિત થાય છે. આ અનોખી પ્રક્રિયા તેને દરિયાઈ દુનિયામાં વધુ ખાસ બનાવે છે. આવો, આ રહસ્યમય પ્રાણી વિશે વધુ રસપ્રદ વાતો જાણીએ!
રિબન ઇલ શું છે?
- રિબન ઇલ એક સુંદર અને અનોખું દરિયાઈ પ્રાણી છે, જે સામાન્ય ઇલ માછલીથી અલગ છે. તેનું વૈજ્ઞાનિક નામ Rhinomuraena quaesita છે અને તે મુખ્યત્વે હિંદ મહાસાગર અને પેસિફિક મહાસાગરના ગરમ પાણીના વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે.
- તેનું શરીર લાંબુ અને પાતળું છે, જે રિબન જેવું દેખાય છે, તેથી તેને “રિબન ઇલ” કહેવામાં આવે છે.
- તેની સૌથી વિશિષ્ટ વિશેષતા તેના તેજસ્વી રંગો છે, જે ઉંમર સાથે બદલાતા રહે છે.
- તે સામાન્ય રીતે ખડકો અને પરવાળાના ખડકોમાં છુપાય છે અને નાની માછલીઓ અને દરિયાઈ જંતુઓ ખાઈને પોતાનું પેટ ભરે છે.
રિબન ઇલનું લિંગ કેવી રીતે બદલાય છે?
રિબન ઈલનું જીવન ત્રણ તબક્કામાં વહેંચાયેલું છે, જેમાં તેનો રંગ અને લિંગ બંને બદલાય છે!
૧) કાળો – કિશોર તબક્કો
- જ્યારે રિબન ઇલ યુવાન હોય છે, ત્યારે તેનો રંગ સંપૂર્ણપણે કાળો હોય છે.
- આ સમયે તે એક યુવાન પુરુષના રૂપમાં છે.
૨) વાદળી – પુખ્ત પુરુષ તબક્કો
- જ્યારે તે મોટો થાય છે, ત્યારે તેનો રંગ ઘેરો વાદળી થઈ જાય છે અને તે સંપૂર્ણ નર બની જાય છે.
- આ તબક્કામાં તે પ્રજનન માટે તૈયાર છે.
૩) પીળો – સ્ત્રી તબક્કો
- જેમ જેમ રિબન ઈલ મોટી થાય છે તેમ તેમ તેનું શરીર ધીમે ધીમે પીળું પડતું જાય છે.
- આ સાથે તે હવે માદામાં પરિવર્તિત થાય છે અને ઇંડા મૂકવા માટે તૈયાર થાય છે!
- એટલે કે, દરેક રિબન ઇલ નર તરીકે પોતાનું જીવન શરૂ કરે છે અને પછીથી માદા બને છે.
રિબન ઇલ તેનું લિંગ કેમ બદલે છે?
- પ્રકૃતિમાં કેટલાક સજીવોમાં “સિક્વન્શિયલ હર્મેફ્રોડિટિઝમ” નામની પ્રક્રિયા હોય છે, જેમાં સજીવો તેમનું લિંગ બદલી શકે છે.
- રિબન ઈલના કિસ્સામાં, દરિયામાં ખૂબ ઓછી માદાઓ હોય છે, તેથી જ્યારે નર ઈલ મોટી ઉંમરે પહોંચે છે, ત્યારે તે પોતાને
- માદામાં પરિવર્તિત કરે છે જેથી પ્રજનન પ્રક્રિયા ચાલુ રહી શકે.
- આના કારણે તેમની વસ્તી અકબંધ રહે છે અને તેમનું અસ્તિત્વ જોખમમાં નથી.
- જીવંત પ્રાણીઓની વસ્તીને સંતુલિત રાખવાની આ કુદરતની અનોખી રીત છે!
આ અનોખું પ્રાણી ક્યાં જોવા મળે છે?
રિબન ઈલ મુખ્યત્વે ઈન્ડો-પેસિફિક પ્રદેશમાં જોવા મળે છે, એટલે કે –
- ઇન્ડોનેશિયા
- ફિલિપાઇન્સ
- માલદીવ્સ
- ઓસ્ટ્રેલિયાના કોરલ રીફ્સ
- ભારતના આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ
તેઓ સામાન્ય રીતે 30 થી 60 મીટર ઊંડા સમુદ્રમાં રહે છે અને રેતી અને પરવાળાના ખડકોમાં છુપાઈને શિકાર કરે છે.
વધુ રસપ્રદ તથ્યો જાણો
- રિબન ઇલ 20 વર્ષ સુધી જીવી શકે છે!
- તે એટલું લવચીક છે કે તે નાનામાં નાના છિદ્રોમાંથી પણ પસાર થઈ શકે છે.
- પાણીની અંદર રહીને પણ તેની ગંધ લેવાની અદ્ભુત ક્ષમતા છે, જેના કારણે તે દૂરથી શિકાર શોધી શકે છે.
- તેની જીભ સાપની જીભની જેમ બે ભાગમાં વહેંચાયેલી છે!
- કેટલાક લોકો તેને પોતાના માછલીઘરમાં પણ રાખે છે, પરંતુ તેની સંભાળ રાખવી ખૂબ મુશ્કેલ છે.
