સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (SEBI) એ વ્યક્તિગત વેપારીઓના વધતા નુકસાનની ચિંતા વચ્ચે ડેરિવેટિવ્ઝ ટ્રેડિંગ માળખામાં 6 મોટા ફેરફારોની જાહેરાત કરી હતી. આ અંતર્ગત કોન્ટ્રાક્ટનું કદ હાલના રૂ. 5 લાખથી વધારીને રૂ. 15 લાખ કરવામાં આવ્યું છે. માર્જિનની જરૂરિયાત વધારવા ઉપરાંત, ખરીદદારો પાસેથી અગાઉથી ઓપ્શન પ્રીમિયમ એકત્રિત કરવાના પગલાં પણ સામેલ છે. સાપ્તાહિક સેટલમેન્ટને એક્સચેન્જ દીઠ એક બેન્ચમાર્ક સુધી મર્યાદિત કરવાની પણ યોજના છે. સેબીના નવા ફેરફારોમાં, ઇન્ટ્રા-ડે ધોરણે પોઝિશન લિમિટ પર દેખરેખ રાખવા અને સેટલમેન્ટ ડે માટે અલગ કેલેન્ડરની સિસ્ટમને નાબૂદ કરવાના પગલાં લેવામાં આવ્યા છે.
મોટા નુકસાનના આંકડા
સેબીના તાજેતરના અભ્યાસમાં બહાર આવ્યું છે કે નાણાકીય વર્ષ 2021-22 થી નાણાકીય વર્ષ 2023-24 સુધીના ત્રણ વર્ષમાં એક કરોડથી વધુ વ્યક્તિગત F&O ટ્રેડર્સમાંથી 93 ટકાને સરેરાશ રૂ. 2 લાખનું નુકસાન થયું છે. નાણાકીય વર્ષ 2021-22 અને નાણાકીય વર્ષ 2023-24 વચ્ચેના ત્રણ વર્ષના સમયગાળામાં વ્યક્તિગત વેપારીઓની સંચિત ખોટ રૂ. 1.8 લાખ કરોડને વટાવી ગઈ છે. રિપોર્ટમાં F&O માં ખોટ કરતા વ્યક્તિગત રોકાણકારોની સંખ્યામાં વધારો થવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું હતું.
માધવી બુચે પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો
તમને જણાવી દઈએ કે તાજેતરમાં જ સેબીના ચેરપર્સન માધવી પુરી બૂચે કહ્યું હતું કે બજારની F&O શ્રેણીમાં ભાગીદારીને કારણે દેશના પરિવારોને એક વર્ષમાં 60,000 કરોડ રૂપિયા સુધીના નુકસાનનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. બુચે કહ્યું હતું- જો F&O કેટેગરીમાં દર વર્ષે 50,000-60,000 કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થાય છે, તો આ એક વ્યાપક મુદ્દો કેમ નથી? આ રકમ આગામી IPO, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અથવા અન્ય ઉત્પાદક હેતુઓમાં રોકાણ કરી શકાઈ હોત. અગાઉ નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે પણ અનેક પ્રસંગોએ F&O ટ્રેડિંગ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી.
