એજ્યુકેશન ડેસ્ક, નવી દિલ્હી કેન્દ્રીય નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરી 2024 ના રોજ લોકસભામાં ભારત સરકારનું બજેટ રજૂ કરશે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળની કેન્દ્ર સરકારનો વર્તમાન કાર્યકાળ ટૂંક સમયમાં સમાપ્ત થઈ રહ્યો છે અને એપ્રિલ-મે 2024માં યોજાનારી લોકસભાની ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને આ વચગાળાનું બજેટ હશે. વિવિધ ક્ષેત્રોની જેમ, શિક્ષણ ક્ષેત્રને પણ કેન્દ્રીય બજેટ (શિક્ષણ બજેટ 2024 અપેક્ષાઓ) પાસેથી ઊંચી અપેક્ષાઓ છે. બજેટમાંથી શાળાઓ, યુનિવર્સિટીઓ અને વ્યાવસાયિક શિક્ષણના ખેલાડીઓની અપેક્ષાઓમાં સંશોધન અને વિકાસ માટે વધુ ફાળવણી, શિક્ષણ લોન પર નીચા વ્યાજ દરો, શિક્ષકોનું ઉચ્ચ કૌશલ્ય વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
શિક્ષણ બજેટ 2024 અપેક્ષાઓ: R&D પર ખર્ચ વધશે, શિક્ષણ લોન પર વ્યાજ ઘટશે
જીડી ગોએન્કા યુનિવર્સિટીના વાઈસ ચાન્સેલર કિમ મેનેઝીસ કહે છે કે નેશનલ એજ્યુકેશન પોલિસી (NEP) 2020ના ઉદ્દેશ્યોને પૂરા કરવા માટે અભ્યાસક્રમથી લઈને ડિજિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સુધી ઘણા બધા સુધારાની જરૂર છે. આવી સ્થિતિમાં, વચગાળાના બજેટ 2024માં શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે નોંધપાત્ર નાણાકીય પગલાંની અપેક્ષા છે. આનાથી શિક્ષણ ક્ષેત્રે સંશોધન અને વિકાસને પ્રોત્સાહન મળશે. તેમજ નાણામંત્રીને એજ્યુકેશન લોન પરના વ્યાજ દરો ઘટાડવા અને યુનિવર્સિટીઓ પર ટેક્સ બોજ ઘટાડવા વિનંતી કરવામાં આવી છે.
વચગાળાનું બજેટ 2024 શિક્ષણ અપેક્ષાઓ: આ વખતે પણ શિક્ષણ પર ખર્ચ વધશે
એ જ રીતે, ડૉ. અરવિંદ ચતુર્વેદી, IILM યુનિવર્સિટી, ગુરુગ્રામ, દિલ્હી-NCRના પ્રો-વાઈસ ચાન્સેલર, વચગાળાના કેન્દ્રીય બજેટ 2024માં નાણાં પ્રધાનને અનુરોધ કર્યો છે કે બજેટ ફાળવણીના ક્રમને ઉલટાવી દેવામાં આવે જે વર્ષ-દર વર્ષે સતત વધ્યા છે. છેલ્લા 4 વર્ષ. આ વખતે પણ ચાલુ રાખો. ડૉ. અરવિંદે આશા વ્યક્ત કરી કે નાણામંત્રી આ વર્ષે શિક્ષણ ક્ષેત્ર માટે 50 હજાર કરોડ રૂપિયા ખર્ચવાની જોગવાઈ કરી શકે છે.
શિક્ષણ બજેટની અપેક્ષાઓ: રોકાણ અને ક્ષમતા વિકાસ માટે ફાળવણી
બીજી તરફ, જયપુર સ્થિત જયપુરિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મેનેજમેન્ટના ડિરેક્ટર પ્રભાત પંકજનું માનવું છે કે વચગાળાના કેન્દ્રીય બજેટ 2024માં નાણામંત્રી NEP 2020ની જોગવાઈઓને લાગુ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકે છે. આમાંથી એક, 2035 સુધીમાં ગ્રોસ એનરોલમેન્ટ રેશિયો (GER) ને 50 ટકા સુધી વધારવાના લક્ષ્યને ધ્યાનમાં રાખીને, નાણા પ્રધાન રોકાણ અને ક્ષમતા વિકાસના સ્વરૂપમાં યોગ્ય મૂડી ફાળવે તેવી અપેક્ષા છે. ઉપરાંત, આ બજેટમાં વ્યાવસાયિક શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પણ જોગવાઈઓ કરવામાં આવે તેવી અપેક્ષા છે.
શિક્ષણ બજેટ 2024 અપેક્ષાઓ: શિક્ષકોનું ઉચ્ચ કૌશલ્ય જરૂરી છે
મોડર્ન હાઈસ્કૂલ, કોલકાતાના પ્રિન્સિપાલ નંદિની ઘટક કહે છે કે નેશનલ એજ્યુકેશન પોલિસી 2020 ની જોગવાઈઓ મુજબ, શિક્ષકો એવા કૌશલ્યમાં સક્ષમ હોવા જોઈએ જેની આપણે વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી અપેક્ષા રાખીએ છીએ. આવી સ્થિતિમાં, શિક્ષકોના અપ-કૌશલ્ય માટે વચગાળાના બજેટ 2024માં જોગવાઈ કરવામાં આવે તે જરૂરી છે જેથી શાળાઓ ‘શિક્ષણ સંસ્થાઓ’ તરીકે ઉભરી શકે.
