ગયા વર્ષે, કેન્દ્રીય અર્ધલશ્કરી દળ ‘CAPF’ ના 11 લાખ સૈનિકો/અધિકારીઓએ ‘જૂનું પેન્શન’ પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે દિલ્હી હાઈકોર્ટમાંથી તેમના અધિકારોની લડાઈ જીતી હતી. આ પછી કેન્દ્ર સરકારે દિલ્હી હાઈકોર્ટના નિર્ણયનો અમલ કર્યો નથી. આ કેસમાં સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટમાંથી સ્ટે લીધો હતો. હવે CAPF કર્મચારીઓને જૂનું પેન્શન મળશે કે નહીં તે અંગે કેન્દ્ર સરકાર આવતા મહિને સુપ્રીમ કોર્ટમાં જવાબ આપશે. કેન્દ્ર સરકારને સુપ્રીમ કોર્ટમાં ફેબ્રુઆરી 2024 સુધી સ્ટે ઓર્ડર મળ્યો હતો. સ્ટે ઓર્ડરની મુદત આવતા મહિને પુરી થઈ રહી છે. જૂના પેન્શનને લઈને કેન્દ્ર સરકારનું વલણ 1 ફેબ્રુઆરીએ રજૂ થનારા વચગાળાના બજેટમાં જાણી શકાય છે.
ગયા વર્ષે 11 જાન્યુઆરીએ એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.
દિલ્હી હાઈકોર્ટે ગત વર્ષે 11 જાન્યુઆરીએ આપેલા મહત્વના નિર્ણયમાં કેન્દ્રીય અર્ધલશ્કરી દળો ‘CAPF’ને ‘ભારતના સંઘની સશસ્ત્ર દળો’ ગણાવી હતી. કોર્ટે આ દળોમાં લાગુ ‘NPS’ને હડતાલ કરવા જણાવ્યું હતું. હાઈકોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં કહ્યું હતું કે, આ દળોમાં આજે કોઈની ભરતી કરવામાં આવી છે, ભૂતકાળમાં ભરતી કરવામાં આવી છે કે ભવિષ્યમાં ભરતી કરવામાં આવશે, તમામ સૈનિકો અને અધિકારીઓ જૂની પેન્શન યોજનાના દાયરામાં આવશે. કેન્દ્ર સરકારે આ નિર્ણયનો અમલ પણ કર્યો નથી. ઉલટાનું કેન્દ્ર સરકારે તે નિર્ણય સામે સુપ્રીમ કોર્ટમાં સ્ટે લીધો હતો. આ મામલે કોન્ફેડરેશન ઓફ એક્સ પેરામિલિટરી ફોર્સ શહીદ કલ્યાણ સંઘે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે મુલાકાતની માંગ કરી હતી. અત્યાર સુધી એસોસિએશનને પીએમને મળવાનો સમય મળી શક્યો નથી. દિલ્હી હાઈકોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં કહ્યું હતું કે ‘CAPF’માં આઠ સપ્તાહની અંદર જૂનું પેન્શન લાગુ કરવામાં આવે. કોર્ટનો તે સમયગાળો ગયા વર્ષે હોળીના દિવસે પૂરો થયો હતો. ત્યાં સુધી કેન્દ્ર સરકાર હાઈકોર્ટના નિર્ણય સામે સુપ્રીમ કોર્ટમાં ગઈ ન હતી, પરંતુ કોર્ટ પાસે 12 અઠવાડિયાનો સમય માંગ્યો હતો. તે સમયગાળો પણ પૂરો થતાં કેન્દ્ર સરકારે OPS સામે સુપ્રીમ કોર્ટમાંથી સ્ટે લીધો હતો.
શું સરકાર આપશે જૂનું પેન્શન?
ડીઓપીટીના સૂત્રોનું કહેવું છે કે, આ કેસ સુપ્રીમ કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે. આના પર ટિપ્પણી કરી શકાતી નથી. જો કે, કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ પ્રત્યે સરકારના વલણને જોતા, CAPFમાં જૂનું પેન્શન લાગુ કરવું સરળ નથી. જૂના પેન્શનને લઈને કેન્દ્ર સરકાર ટૂંક સમયમાં અંતિમ નિર્ણય લઈ શકે છે. 1 ફેબ્રુઆરીએ ચિત્ર સ્પષ્ટ થઈ જશે કે સરકારી કર્મચારીઓ જૂના પેન્શનના દાયરામાં આવશે કે NPS ચાલુ રહેશે. કેન્દ્રએ સરકારી કર્મચારીઓ સાથે ટકરાવ ટાળવાનો રસ્તો શોધી કાઢ્યો છે. સરકાર 1 ફેબ્રુઆરીએ લોકસભામાં રજૂ થનારા વચગાળાના બજેટમાં OPS/NPS અંગે તેની સ્થિતિ સ્પષ્ટ કરી શકે છે. તે નિશ્ચિત છે કે કેન્દ્ર સરકાર OPSને પુનઃસ્થાપિત કરશે નહીં, પરંતુ NPSને વધુ આકર્ષક બનાવવા માટે ડ્રાફ્ટ બહાર આવી શકે છે. કર્મચારીઓના 10 ટકા અને સરકારના 14 ટકા નાણાં NPSમાં જમા કરાવવામાં આવતાં આમાં મોટો ફેરફાર જોવા મળી શકે છે. જૂના પેન્શનમાં ‘ગેરંટી’ શબ્દ જે રીતે કર્મચારીઓને ખાતરી આપે છે, તેવો જ કંઈક NPSમાં ઉમેરી શકાય છે. જો ડીએ/ડીઆરના દરોમાં વધારો કરવામાં આવે તો, કર્મચારીઓને એનપીએસમાં આંશિક લાભ કેવી રીતે મળી શકે તે અંગે કંઈક નવું જોવા મળી શકે છે.
CAPF એ આર્મી/નેવી/એર ફોર્સ જેવા સશસ્ત્ર દળો પણ છે…
કેન્દ્ર સરકાર, ઘણા કિસ્સાઓમાં, કેન્દ્રીય અર્ધલશ્કરી દળોને સશસ્ત્ર દળો તરીકે ઓળખવા તૈયાર ન હતી. જૂના પેન્શનનો મુદ્દો પણ આ મૂંઝવણમાં અટવાયેલો હતો. 1 જાન્યુઆરી, 2004 પછી, કેન્દ્ર સરકારની નોકરીઓમાં ભરતી થયેલા તમામ કર્મચારીઓને જૂના પેન્શનના દાયરામાંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યા હતા. તેનો એનપીએસમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. સિવિલ કર્મચારીઓની સાથે CAPF ને પણ જૂના પેન્શનમાંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યા હતા. તે સમયે સરકાર માનતી હતી કે દેશમાં આર્મી, નેવી અને એરફોર્સ જ સશસ્ત્ર દળો છે. BSF એક્ટ 1968 જણાવે છે કે દળની રચના ભારતીય સંઘના સશસ્ત્ર દળ તરીકે કરવામાં આવી હતી. એ જ રીતે, CAPF ના બાકી રહેલા દળોની પણ ભારત સંઘના સશસ્ત્ર દળો તરીકે રચના કરવામાં આવી છે. કોર્ટે સ્વીકાર્યું છે કે ભારતના સશસ્ત્ર દળોમાં CAPFનો પણ સમાવેશ થાય છે. આ સંદર્ભમાં, NPS તેમના પર પણ લાગુ પડતું નથી. ભલે કોઈ વ્યક્તિ CAPFમાં આજે, અગાઉ કે ભવિષ્યમાં ભરતી કરવામાં આવી હોય, તે જૂની પેન્શન માટે પાત્ર બનશે. 6 ઓગસ્ટ 2004ના રોજ ભારત સરકારના ગૃહ મંત્રાલય દ્વારા જારી કરાયેલા પત્રમાં જાહેર કરવામાં આવ્યું છે કે ગૃહ મંત્રાલયના વહીવટી નિયંત્રણ હેઠળના ‘કેન્દ્રીય દળો’ ‘કેન્દ્રના સશસ્ત્ર દળો’ છે.
લશ્કરી વિભાગના તમામ કાયદા લાગુ પડે છે…
CAPF સૈનિકો અને અધિકારીઓનું કહેવું છે કે કેન્દ્રીય અર્ધલશ્કરી દળોમાં લશ્કરી વિભાગોના તમામ કાયદા લાગુ પડે છે. સરકારે પોતે સ્વીકાર્યું છે કે આ દળો ભારત સંઘના સશસ્ત્ર દળો છે. તેમને સશસ્ત્ર દળોની જેમ ભથ્થા પણ મળે છે. આ દળોમાં કોર્ટ માર્શલની પણ જોગવાઈ છે. સરકાર આ મામલે બેવડા ધોરણો અપનાવી રહી છે. જો તેમને નાગરિક માનવામાં આવે છે તો સેનાની તર્જ પર અન્ય જોગવાઈઓ શા માટે છે. દળના નિયંત્રણનો આધાર પણ સશસ્ત્ર દળો છે. સેવા નિયમો પણ લશ્કરી દળોની તર્જ પર બનાવવામાં આવે છે. હવે તેમને નાગરિક દળો માની રહ્યા છે, તો પછી આ દળો તેમની સેવા કેવી રીતે કરશે. આ દળોને શપથ આપવામાં આવ્યા હતા કે તેમને જમીન, પાણી અને હવામાં જ્યાં મોકલવામાં આવશે, તેઓ ત્યાં જ કામ કરશે. સિવિલ વિભાગના કર્મચારીઓ આવા શપથ લેતા નથી.
જો OPS નહીં તો પુલવામા ડેથી શરૂ થશે આંદોલન…
કોન્ફેડરેશન ઓફ એક્સ-પેરામિલિટરી ફોર્સીસ શહીદ કલ્યાણ સંઘના અધ્યક્ષ અને ભૂતપૂર્વ એડીજી એચઆર સિંહ અને મહાસચિવ રણબીર સિંહે કહ્યું છે કે જો અર્ધલશ્કરી દળોને OPS નહીં મળે તો આંદોલન કરવામાં આવશે. 14 ફેબ્રુઆરી 2024 ના રોજ પુલવામા દિવસના અવસર પર, લાખો અર્ધલશ્કરી પરિવારો અનિશ્ચિત હડતાળ શરૂ કરી શકે છે. CAPFમાં OPS માટેની લડાઈ હજી પૂરી થઈ નથી. આ માટે સતત આંદોલન ચાલી રહ્યું છે. જો વડાપ્રધાન કાર્યાલય તરફથી ફોન આવશે તો ‘કેન્દ્રીય અર્ધલશ્કરી દળો’ના જવાનોની દુર્દશા તેમની સમક્ષ મૂકવામાં આવશે. તેમની ફરજોની પ્રકૃતિ અનુસાર, તેઓ નાગરિક દળો નથી પરંતુ ‘ભારતના સંઘના સશસ્ત્ર દળો’ છે. આવી સ્થિતિમાં તેમને ‘જૂના પેન્શન’નો લાભ મળવો જોઈએ. એસોસિએશનના અધિકારીઓનું કહેવું છે કે જો કોઈ ખેલાડી ઓલિમ્પિકમાં ગોલ્ડ મેડલ જીતે છે તો કેન્દ્ર સરકાર તેને 5 કરોડ રૂપિયા આપે છે. રાજ્ય સરકાર પણ બે કરોડ રૂપિયા આપે છે. એક પ્લોટ પણ ઉપલબ્ધ છે અને બીજી ઘણી સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ છે. જેને આ બધું મળે છે તે જીવિત વ્યક્તિ છે. બીજી તરફ CAPF જવાનને જુઓ, તે દેશ માટે શહીદ થાય છે. તે ફરીથી જીવનમાં આવી શકશે નહીં. તેના માતા-પિતાને સરકાર નિશ્ચિત રકમ આપે છે અને રામ-રામ કહે છે.
