વિજય શેખર શર્મા, ઉત્તર પ્રદેશના અલીગઢ જિલ્લાના એક શાળા શિક્ષકના પુત્ર, પ્રભાવિત થયા હતા કે જેક માનું અલીબાબા જૂથ ડેસ્કટોપ કમ્પ્યુટરને બદલે સ્માર્ટફોન પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે. બાદમાં, તેણે ડિજિટલ પેમેન્ટ કંપની બનાવી, જે ભારતીયોને શાકભાજી અથવા સિનેમાની ટિકિટ ખરીદવાનો અને તેમના મોબાઈલ ફોનથી વીજળી અને પાણીના બિલ પણ ચૂકવવાનો વિકલ્પ આપે છે. આ પછી તેણે એક મોબાઈલ માર્કેટપ્લેસ બનાવવાની યોજના બનાવી, જ્યાં મેચસ્ટિક્સથી લઈને આઈફોન સુધીનો દરેક પ્રકારનો સામાન ઓનલાઈન ખરીદી અને વેચી શકાય. જો કે, હવે તે તેના વ્યવસાયિક જીવનના સૌથી મોટા સંકટનો સામનો કરી રહ્યો છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ પેટીએમ પેમેન્ટ બેંકને તેના મોટા ભાગના કારોબાર બંધ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, કંપની અસ્તિત્વના સંકટનો સામનો કરી રહી છે.
પેટીએમ પેમેન્ટ્સ બેંકનું સંકટ શું છે?
આરબીઆઈએ પેટીએમ પેમેન્ટ્સ બેંક લિમિટેડને 29 ફેબ્રુઆરી, 2024 પછી કોઈપણ ગ્રાહક ખાતા, પ્રીપેડ ઈન્સ્ટ્રુમેન્ટ, વોલેટ અને ફાસ્ટેગમાં થાપણો અથવા ટોપ-અપ્સ ન સ્વીકારવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આરબીઆઈએ અગાઉ 11 માર્ચ, 2022ના રોજ PPBLને તાત્કાલિક અસરથી નવા ગ્રાહકો ઉમેરવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. Paytm વોલેટ ગ્રાહકો જ્યાં સુધી તેમનું બેલેન્સ સમાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી તેનો ઉપયોગ કરી શકે છે. તેઓ 29 ફેબ્રુઆરી પછી તેમાં પૈસા ઉમેરી શકશે નહીં. જો આરબીઆઈ રાહત નહીં આપે, તો પેટીએમ વોલેટ માટે ટોપ-અપ બંધ થઈ જશે અને તેના દ્વારા વ્યવહારો શક્ય નહીં બને.
પેટીએમ પેમેન્ટ બેંકના માલિક કોણ છે?
Paytm Payments Bank Limited (PPBL) One97 Communications Limited (OCL) ની પેટાકંપની છે. One97 કોમ્યુનિકેશન્સ PPBL (સીધી રીતે અને તેની પેટાકંપની દ્વારા) ની પેઇડ-અપ શેર મૂડીના 49 ટકા ધરાવે છે. વિજય શેખર શર્મા બેંકમાં 51 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે.
ગ્રાહકો માટે આનો અર્થ શું છે?
Paytm વોલેટ યુઝર્સ 29 ફેબ્રુઆરી સુધી ટ્રાન્ઝેક્શન ચાલુ રાખી શકે છે. જો કે, 29 ફેબ્રુઆરી પછી, તેઓ તેમની હાલની બેલેન્સ સમાપ્ત થાય ત્યાં સુધી તેનો ઉપયોગ કરી શકશે. ગ્રાહકો 29 ફેબ્રુઆરી પછી વોલેટમાં કોઈ પૈસા ઉમેરી શકશે નહીં.
વપરાશકર્તાઓ માટે વિકલ્પો શું છે?
હાલમાં, 20 થી વધુ બેંકો અને નોન-બેંકિંગ સંસ્થાઓ વોલેટ સેવાઓ પ્રદાન કરે છે. તેમાં મોબિક્વિક, ફોનપે, એસબીઆઈ, આઈસીઆઈસીઆઈ બેંક, એચડીએફસી, એમેઝોન પે અગ્રણી છે. એ જ રીતે SBI, HDFC, ICICI, IDFC, એરટેલ પેમેન્ટ્સ બેંક જેવી 37 બેંકો ફાસ્ટેગ સેવા પૂરી પાડે છે. ગ્રાહકો તેમની બેંકના મોબાઇલ બેંકિંગ, ઇન્ટરનેટ બેંકિંગ અથવા Google Pay અને PhonePe જેવી થર્ડ પાર્ટી એપ્સ દ્વારા ફાસ્ટેગ રિચાર્જ કરી શકે છે.
પેટીએમ પેમેન્ટ્સ બેંક આરબીઆઈના રડારમાં કેમ આવી?
બેંકિંગ રેગ્યુલેટર સતત ગેરરીતિઓ તરફ આંગળી ચીંધી રહ્યું હતું. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, લોકપ્રિય વોલેટ Paytm અને તેની ઓછી જાણીતી બેંકિંગ શાખા વચ્ચે મની લોન્ડરિંગની ચિંતાઓ અને કરોડો રૂપિયાના શંકાસ્પદ વ્યવહારોને કારણે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ વિજય શેખર શર્માની કંપનીઓ પર કાર્યવાહી હાથ ધરી હતી.
કંપનીની પ્રતિક્રિયા શું છે?
Paytm મેનેજમેન્ટે જણાવ્યું છે કે PPBL બિઝનેસ સાતત્ય માટે RBI સાથે ચર્ચા કરી રહી છે અને તેમના નિર્દેશોનું પાલન કરવા તૈયાર છે.
