બ્રાઝિલમાં આવતા અઠવાડિયે યોજાનારી G-20 સમિટ પછી જારી કરવામાં આવનાર ઘોષણા ગત વર્ષે નવી દિલ્હીની ઘોષણા સાથે સમાન દ્વિધાનો સામનો કરે તેવી અપેક્ષા છે. તે સમયે બ્રાઝિલ, દક્ષિણ આફ્રિકા અને ઈન્ડોનેશિયા જેવા દેશોએ ભારતને સર્વસંમતિ બનાવવામાં મદદ કરી હતી.
આ વખતે, ભારત ગરીબ દેશો પર દેવાનો બોજ ઘટાડવા અને પરંપરાગત ઉર્જા સ્ત્રોતોની જગ્યાએ પર્યાવરણને અનુકૂળ ઉર્જા સ્ત્રોતોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે જરૂરી ભંડોળ એકત્ર કરવા જેવા મુદ્દાઓ પર ચાલી રહેલી મડાગાંઠને સમાપ્ત કરવા માટે પણ તેના પ્રભાવનો ઉપયોગ કરવાનો પ્રયાસ કરશે. પીએમ નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં આ સમિટમાં ઉચ્ચ સ્તરીય ભારતીય ટીમ ભાગ લેશે.
પીએમ મોદી 16 નવેમ્બરથી ત્રણ દેશોના પ્રવાસે જઈ રહ્યા છે
પીએમ મોદી 16 નવેમ્બરથી ત્રણ દેશોની મુલાકાતે જઈ રહ્યા છે. તે પહેલા (16-17 નવેમ્બર) નાઈજીરીયાની મુલાકાત લેશે. તે પછી, તે 18-19 નવેમ્બરે બ્રાઝિલ અને પછી ગયાના જશે. વિદેશ મંત્રાલયના અધિકારીઓએ કહ્યું છે કે 17 વર્ષ પછી કોઈ ભારતીય પીએમની નાઈજીરિયાની આ મુલાકાત હશે, જ્યારે 56 વર્ષ પછી કેરેબિયન દેશ ગયાનાની મુલાકાત લેનારા તેઓ પ્રથમ પીએમ હશે. આ પહેલા વર્ષ 1968માં તત્કાલીન પીએમ ઈન્દિરા ગાંધી ત્યાં ગયા હતા.
વિદેશ મંત્રાલયના સચિવ (પૂર્વ) જયદીપ મજુમદારે કહ્યું કે ગયાના સાથે ભારતના આર્થિક સંબંધોને ગાઢ બનાવવાની ઘણી સંભાવનાઓ છે. ગુયાનામાં પીએમ મોદી, ભારત અને કેરીકોમ ઓર્ગેનાઈઝેશન (કેરેબિયન કોમ્યુનિટી એન્ડ કોમન માર્કેટ)ની બેઠક પણ થશે. CARICOM સાથે ભારતની આ બીજી બેઠક હશે. ન્યૂયોર્કમાં પીએમ મોદીની અધ્યક્ષતામાં પ્રથમ બેઠક પણ યોજાઈ હતી.
વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિસરીએ G-20 સમિટ વિશે જણાવ્યું હતું કે, “બ્રાઝિલ દ્વારા આ વખતે નિર્ધારિત સમિટની થીમ ગયા વર્ષે ભારતના નેતૃત્વમાં યોજાયેલી સમિટની ભાવનાને આગળ વહન કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, આ વર્ષની થીમ ભૂખ અને ગરીબી સામે વૈશ્વિક જોડાણ, ટકાઉ વિકાસ અને ઊર્જા સંક્રમણ અને વૈશ્વિક સંસ્થાઓના સુધારા છે.
ગયા વર્ષે, જ્યારે ભારતે G-20 પરિષદની અધ્યક્ષતા કરી હતી, ત્યારે અહીં પણ આ ત્રણ મુદ્દાઓને પ્રાથમિકતા તરીકે આગળ મૂકવામાં આવ્યા હતા. ભારતે ખાદ્ય સુરક્ષાનો મુદ્દો ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ રીતે ઉઠાવ્યો હતો જે ભૂખને સમાપ્ત કરવા માટે જરૂરી છે.
G-20 સમિટમાં વિશ્વભરના ટોચના નેતાઓ ભાગ લેશે. અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન, ફ્રાન્સના રાષ્ટ્રપતિ ઈમેન્યુઅલ મેક્રોન અને ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ જેવા નેતાઓ પણ તેમાં ભાગ લેશે. પીએમ મોદી કેટલાક નેતાઓ સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક કરે તેવી શક્યતા છે.
રાજદ્વારી સૂત્રોએ જણાવ્યું છે કે વૈશ્વિક સંસ્થાઓમાં સુધારા અને ગરીબ અને વિકાસશીલ દેશોના બાકી દેવાનો મુદ્દો એવો છે કે G-20 સભ્ય દેશોના શેરપાઓની બેઠકમાં કોઈ ચોક્કસ સર્વસંમતિ થઈ શકી નથી. પરંતુ આ એવા મુદ્દા છે જેના પર જ્યાં સુધી મેનિફેસ્ટો ચાલુ રહેશે ત્યાં સુધી ચર્ચાઓ ચાલુ રહેશે.
આ મામલે ભારત પહેલાથી જ વિકાસશીલ દેશોની સાથે છે. એ પણ જણાવી દઈએ કે ભારતના પ્રયાસોને કારણે ગયા વર્ષે આફ્રિકન યુનિયનને G-20નો સભ્ય બનાવવામાં આવ્યો હતો. આ વર્ષે પ્રથમ વખત આફ્રિકન સંઘના નેતાઓ સમિટમાં ભાગ લેશે.
