Loksabha Election 2024: ચૂંટણી દરમિયાન ઈલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીન (EVM) દ્વારા પડેલા વોટ સાથે વોટર-વેરીફાઈએબલ પેપર ઓડિટ ટ્રેલ (VVPAT) સ્લિપને મેચ કરવાની માંગ કરતી અરજી પર આજે સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી થઈ હતી. કોર્ટે એક મોટી વાત કહી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે આજે કહ્યું હતું કે તે ચૂંટણીઓ માટે નિયંત્રણ સત્તા નથી અને બંધારણીય સત્તા ભારતના ચૂંટણી પંચની કામગીરીને નિર્દેશિત કરી શકતી નથી. VVPAT સિસ્ટમ દ્વારા જનરેટ કરાયેલ પેપર સ્લિપ સાથે ઇલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીન (EVM) પર પડેલા મતોની સઘન ચકાસણીની માંગ કરતી અરજીઓની સુનાવણી દરમિયાન આ ટિપ્પણી કરવામાં આવી હતી. કોર્ટે હાલ પૂરતો નિર્ણય અનામત રાખ્યો છે.
જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના અને જસ્ટિસ દીપાંકર દત્તાની બેન્ચે કહ્યું કે તે માત્ર શંકાના આધારે કાર્યવાહી કરી શકે નહીં. અરજદાર એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ તરફથી હાજર રહેલા એડવોકેટ પ્રશાંત ભૂષણ દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલી ચિંતાઓના જવાબમાં કોર્ટે કહ્યું, “જો તમે કોઈ વિચાર-પ્રક્રિયા વિશે પૂર્વ ધારણા ધરાવતા હોવ, તો અમે તમને મદદ કરી શકતા નથી… અમારો અહીં તમારી વિચાર પ્રક્રિયા બદલવાનો હેતુ નથી. ”
જણાવી દઈએ કે લગભગ બે દિવસ સુધી ચાલેલી આ કેસની સુનાવણી દરમિયાન જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના અને જસ્ટિસ દીપાંકર દત્તાની બેન્ચે 18 એપ્રિલે અરજીઓ પર નિર્ણય સુરક્ષિત રાખ્યો હતો EVM ની કામગીરી ભારતીય ચૂંટણી પંચ (ECI) ના અધિકારી સાથે વિસ્તૃત વાતચીત કરી હતી.
કોર્ટે આ વાત કહી હતી
ચૂંટણી પંચ તરફથી હાજર રહેલા વરિષ્ઠ વકીલ મનિન્દર સિંહે કોર્ટને કહ્યું હતું કે EVM એકલ મશીન છે અને તેની સાથે છેડછાડ કરી શકાતી નથી, પરંતુ માનવીય ભૂલની શક્યતાને નકારી શકાય નહીં. તેના પર ભાર મૂકતા કોર્ટે કહ્યું હતું કે સમગ્ર ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં પવિત્રતા હોવી જોઈએ. આ મામલે જસ્ટિસ દત્તાએ કહ્યું, “તમારે કોર્ટમાં અને કોર્ટની બહાર બંને પ્રકારની આશંકાઓ દૂર કરવી પડશે. કોઈને એવી આશંકા ન હોવી જોઈએ કે જે અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે તે થઈ રહ્યું નથી.”
ચૂંટણી પંચની દલીલો બાદ સુપ્રીમ કોર્ટે અરજીકર્તાઓને કહ્યું હતું કે દરેક બાબતમાં વધુ પડતી શંકા કરવી એ એક સમસ્યા છે. બેન્ચે અરજદારોના વકીલને કહ્યું હતું કે, “દરેક વસ્તુ પર શંકા ન કરી શકાય. તમે દરેક વસ્તુની ટીકા કરી શકતા નથી. જો તેઓએ (ECI) કંઈક સારું કર્યું હોય, તો તમારે તેની પ્રશંસા કરવી પડશે. તમારે દરેક વસ્તુની ટીકા ન કરવી જોઈએ.” ”
16 એપ્રિલના રોજ અગાઉની સુનાવણીમાં, બેન્ચે મેન્યુઅલ કાઉન્ટિંગ પ્રક્રિયા અંગે વાંધો વ્યક્ત કર્યો હતો અને કહ્યું હતું કે ભારતમાં ચૂંટણી પ્રક્રિયા એક “વિશાળ કાર્ય” છે અને “વ્યવસ્થામાં વિક્ષેપ” કરવાનો પ્રયાસ ન કરવો જોઈએ.
VVPAT શું છે અને તે કેવી રીતે કામ કરે છે?
VVPAT મતદારને તે જોવા માટે સક્ષમ બનાવે છે કે શું મત યોગ્ય રીતે નાખવામાં આવ્યો હતો અને તે જે ઉમેદવારને સમર્થન આપે છે તેને ગયો હતો. VVPAT એક પેપર સ્લિપ બનાવે છે જે સીલબંધ કવરમાં રાખવામાં આવે છે અને કોઈપણ વિવાદના કિસ્સામાં ખોલી શકાય છે. હાલમાં, દરેક વિધાનસભા મતવિસ્તારમાં પાંચ પસંદ કરેલ EVMની VVPAT સ્લિપનું વેરિફિકેશન કરવામાં આવે છે.
VVPAT સંબંધિત અરજીઓ એસોસિયેશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (ADR) અને કાર્યકર્તા અરુણ કુમાર અગ્રવાલ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવી છે. પોતાની અરજીમાં અગ્રવાલે તમામ VVPAT સ્લિપની ગણતરી કરવાની માંગ કરી છે. એડીઆરની અરજીમાં મતદારો VVPAT દ્વારા ચકાસી શકે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે ચૂંટણી પંચ અને કેન્દ્રને કોર્ટને નિર્દેશ આપવા માંગ કરવામાં આવી છે કે તેમનો મત “રેકોર્ડ તરીકે ગણવામાં આવ્યો” છે.
