Afzal Khan: અફઝલ ખાન ભારતમાં બીજાપુર સલ્તનતના આદિલ શાહી વંશનો નિર્દય સેનાપતિ હતો. અફઝલ ખાન 17મી સદીમાં બીજાપુરના સુલતાન આદિલ શાહનો સૌથી વિશ્વાસુ સેનાપતિ હતો. તેણે સલ્તનતને દક્ષિણમાં વિસ્તારવા માટે સખત મહેનત કરી. તેણે અનેક યુદ્ધોમાં સફળતા પણ મેળવી. તેથી જ તેના સામ્રાજ્યમાં તુટી બોલ્યા. તેમ છતાં તેને જ્યોતિષીઓની આગાહીઓમાં ખૂબ વિશ્વાસ હતો. આ વાતનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે પોતાના મૃત્યુની આગાહી કર્યા બાદ તેણે પોતાની 63 પત્નીઓની નિર્દયતાથી હત્યા કરી નાખી.
આજે પણ કર્ણાટકના બીજાપુરમાં પ્લેટફોર્મ પર તેમની પત્નીઓની કબરો છે. આ કબરોની કુલ સંખ્યા 63 છે. સમાન કદ અને ડિઝાઇન સૂચવે છે કે આ બધી કબરો એક જ સમયે બનાવવામાં આવી હતી. કબરોના સપાટ માથા પણ દર્શાવે છે કે આ બધી કબરો મહિલાઓની છે. એવું કહેવાય છે કે આ બીજાપુરના મુસ્લિમ જનરલ અફઝલ ખાનની પત્નીઓની કબરો છે.
આગાહી સાંભળીને અફઝલ ડરી ગયો
તે વર્ષ 1659ની વાત છે, જ્યારે બીજાપુરના તત્કાલીન સુલતાન, અલી આદિલ શાહ બીજાએ મહાન મરાઠી યોદ્ધા શિવાજી મહારાજ સામે લડવા માટે તેના સેનાપતિ અફઝલ ખાનને મોકલ્યો હતો. ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણના હેનરી કઝીન્સના જણાવ્યા અનુસાર, જ્યોતિષીઓએ અફઝલ ખાનને કહ્યું હતું કે તે આ યુદ્ધમાંથી જીવતો પાછો નહીં આવે, બીબીસીએ અહેવાલ આપ્યો છે. આ ભવિષ્યવાણીથી અફઝલખાન ખૂબ જ ડરી ગયો.
પોતાની કબર પર પોતાના મૃત્યુની તારીખ લખી
પિતરાઈ ભાઈઓ, તેમના પુસ્તક ‘બીજાપુરઃ ધ ઓલ્ડ કેપિટલ ઑફ ધ આદિલ શાહી કિંગ્સ’માં કહે છે કે અફઝલ ખાનને જ્યોતિષની આગાહીઓમાં એટલી બધી શ્રદ્ધા હતી કે તેણે તે મુજબ જ પોતાની બાબતો ચલાવી. અફઝલ ખાન આ ભવિષ્યવાણીથી એટલો પ્રભાવિત થયો કે તેણે કબરના પત્થર પર તેના મૃત્યુનું વર્ષ લખ્યું. બીજાપુર છોડતી વખતે તેને એવો અહેસાસ હતો કે તે ક્યારેય પાછો નહીં આવે.
તેઓએ પત્નીઓને શા માટે માર્યા?
ઈતિહાસકાર લક્ષ્મી શરથે ‘ધ હિંદુ’ને જણાવ્યું હતું કે અફઝલ ખાને તેની તમામ પત્નીઓને એક પછી એક કૂવામાં ધકેલી દીધી હતી જેથી તેઓ યુદ્ધમાં મૃત્યુ પામ્યા પછી અન્ય કોઈના હાથમાં ન આવે. તેને ડર હતો કે તેના મૃત્યુ પછી કોઈ તેની પત્ની સાથે લગ્ન કરશે. એવું કહેવાય છે કે તેની એક પત્નીએ ભાગવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તે પણ પકડાઈ ગઈ અને મારી નાખવામાં આવી. હેનરી કઝિન્સના જણાવ્યા અનુસાર, બીજાપુર સ્થિત આ પ્લેટફોર્મમાં 63 મહિલાઓની કબરો સિવાય એક કબર ખાલી છે. કહેવાય છે કે કદાચ એક-બે મહિલાઓ બચી હશે.
