ભારતના વરિષ્ઠ વકીલોમાંના એક ફલી એસ નરીમનનું નિધન થયું છે. બુધવારે 95 વર્ષની વયે તેમણે અંતિમ શ્વાસ લીધા. તેમના પુત્ર રોહિન્ટન નરીમન પણ વરિષ્ઠ વકીલ રહી ચૂક્યા છે અને સુપ્રીમ કોર્ટમાં જજ છે. નરીમાને નવેમ્બર 1950માં વકીલ તરીકે તેમની કારકિર્દી શરૂ કરી હતી. તેમના જીવન સાથે જોડાયેલી એક ઘટના ખૂબ ચર્ચામાં રહી હતી, જ્યાં તેમણે પૂર્વ વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધી સરકારના નિર્ણય વિરુદ્ધ એએસજીના પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું હતું.
તેમની લાંબી કાયદાકીય કારકિર્દી દરમિયાન, નરીમન ઘણા મોટા ઐતિહાસિક કેસોનો પણ ભાગ રહ્યા છે. તેમાં NJACનો નિર્ણય પણ સામેલ છે. તે SC AoR કેસમાં પણ કોર્ટમાં હાજર થયો હતો. કહેવાય છે કે કોલેજિયમ સિસ્ટમ અસ્તિત્વમાં આવવા પાછળ આ બાબત એક મોટું કારણ હતું. ટીએમએ પાઈ જેવા ઘણા મોટા કેસમાં તે કોર્ટમાં પણ પહોંચ્યો હતો.
ઈમરજન્સીના વિરોધમાં પોસ્ટ છોડી દીધી
એવું માનવામાં આવે છે કે નરીમન પણ 1975માં જાહેર કરાયેલ ઈમરજન્સીના સરકારના નિર્ણયથી ખુશ ન હતા. લાઇવ લૉના અહેવાલ મુજબ, તેમણે ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન ઇન્દિરા ગાંધીના નેતૃત્વવાળી સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા કટોકટી નિર્ણયના વિરોધમાં ભારતના વધારાના સોલિસિટર જનરલના પદ પરથી પણ રાજીનામું આપ્યું હતું.
આવો પ્રવાસ હતો
1950માં બોમ્બે હાઈકોર્ટમાં વકીલ તરીકે શરૂઆત કરનાર નરીમનને 1961માં વરિષ્ઠ વકીલ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમની કાનૂની કારકિર્દી 70 વર્ષથી વધુ છે. લગભગ બે દાયકા પછી તેણે દિલ્હીમાં સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો. આ પછી મે 1972માં જ તેમને ભારતના એડિશનલ સોલિસિટર જનરલ બનાવવામાં આવ્યા હતા.
તેઓ ભારતીય ન્યાયતંત્રના ભીષ્મ પિતામહ તરીકે ઓળખાતા હતા.
પદ્મ વિભૂષણ પુરસ્કાર વિજેતા નરીમનને ભારતીય ન્યાયતંત્રના ભીષ્મ પિતામહ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવતા હતા. કાયદાકીય પ્રતિષ્ઠિત હોવા ઉપરાંત, નરીમન રાજ્યસભાના સભ્ય પણ હતા અને ઘણા પુસ્તકો પણ લખ્યા હતા. આમાં ‘બિફોર ધ મેમરી ફેડ્સ’, ‘ધ સ્ટેટ ઑફ ધ નેશન’, ‘ભારતની કાનૂની વ્યવસ્થાઃ શું તેને સાચવી શકાય?’ અને ‘ગોડ સેવ ધ ઓનર સુપ્રીમ કોર્ટ’ નામનો સમાવેશ થાય છે.
વરિષ્ઠ વકીલ અભિષેક મનુ સિંઘવી સહિત કાનૂની ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલા ઘણા દિગ્ગજ લોકોએ તેમના નિધન પર શોક વ્યક્ત કર્યો છે. તેણે લખ્યું, ‘એક યુગનો અંત આવ્યો છે. એક દંતકથા જે હંમેશા કાયદા અને જાહેર જીવન સાથે સંકળાયેલા લોકોના હૃદય અને દિમાગમાં રહેશે. તેમણે કહ્યું કે તેમની તમામ સિદ્ધિઓ સિવાય, તેઓ હંમેશા તેમના સિદ્ધાંતો માટે ઊભા હતા. સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ જણાવ્યું હતું કે ફલી નરીમન બીજા ક્યારેય નહોતા અને ક્યારેય હશે નહીં.
