શુક્રવારે સવારે ઉત્તરકાશી જિલ્લામાં બે વાર ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા, જેના કારણે વિસ્તારમાં ગભરાટનો માહોલ સર્જાયો હતો. ભૂકંપને કારણે વરુણાવત પર્વતના ભૂસ્ખલન વિસ્તારમાંથી કાટમાળ અને પથ્થરો પડવાની ઘટનાઓ નોંધાઈ હતી. ભૂકંપના આંચકા પછી લોકો ગભરાઈને ઘરની બહાર નીકળી ગયા હતા. જોકે, કોઈ જાનમાલના નુકસાનના અહેવાલ નથી. મળતી માહિતી મુજબ, પહેલો આંચકો સવારે લગભગ 7:42 વાગ્યે અનુભવાયો હતો, ત્યારબાદ બીજો આંચકો સવારે 8:19 વાગ્યે આવ્યો હતો. ભૂકંપની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 3.5 માપવામાં આવી હતી.
ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય અભ્યાસો અનુસાર, ભૂકંપનું કેન્દ્ર ઉત્તરકાશીમાં જમીનથી પાંચ કિલોમીટર નીચે સ્થિત હતું. ભૂકંપના આંચકાથી ઉત્તરકાશી અને આસપાસના વિસ્તારોમાં ભયનો માહોલ સર્જાયો હતો. સ્થાનિક લોકો સલામતી માટે પોતાના ઘરોમાંથી બહાર નીકળીને ખુલ્લી જગ્યાઓમાં ભેગા થયા. વરુણાવત પર્વત પરથી કાટમાળ અને ખડકો પડવાની ઘટનાઓ, જે પહેલાથી જ ભૂસ્ખલન માટે સંવેદનશીલ છે, તેણે પરિસ્થિતિને વધુ ખરાબ બનાવી. જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ ડૉ. મેહરભાન સિંહ બિષ્ટે પરિસ્થિતિની ગંભીરતાને ધ્યાનમાં રાખીને, તમામ તાલુકાઓને સતર્ક રહેવા અને ભૂકંપની અસર વિશે માહિતી એકત્રિત કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો.
ભૂકંપ શા માટે આવે છે?
પૃથ્વીની અંદર હાજર સાત ટેક્ટોનિક પ્લેટોની હિલચાલને કારણે ભૂકંપ આવે છે. આ પ્લેટો સતત ફરતી રહે છે અને જ્યારે તેઓ એકબીજા સાથે અથડાય છે, ત્યારે ફોલ્ટ લાઇન બને છે. વારંવાર અથડામણને કારણે, પ્લેટોના ખૂણા વળે છે અને તેમાં તણાવ વધે છે. જ્યારે આ તણાવ ખૂબ વધી જાય છે, ત્યારે પ્લેટો તૂટી જાય છે, અને અંદરની ઊર્જા બહાર નીકળવા લાગે છે. આ ઉર્જા ભૂકંપના રૂપમાં અનુભવાય છે. ભૂકંપનું કેન્દ્ર એ સ્થાન છે જ્યાંથી ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય ગતિવિધિ શરૂ થાય છે. આ સ્થળે ભૂકંપની તીવ્રતા સૌથી વધુ હોય છે. જેમ જેમ કંપનની આવૃત્તિ કેન્દ્રથી દૂર વધતી જાય છે, તેમ તેમ તેની અસર ઓછી થવા લાગે છે. રિક્ટર સ્કેલ પર 3.5 ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ સામાન્ય રીતે ઓછો તીવ્ર માનવામાં આવે છે, પરંતુ ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય રીતે સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં તેની અસર ગંભીર હોઈ શકે છે.
ડીએમએ નુકસાનનો રિપોર્ટ તૈયાર કરવા સૂચનાઓ આપી
ભૂકંપની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ દ્વારા માપવામાં આવે છે. તેને રિક્ટર મેગ્નિટ્યુડ ટેસ્ટ સ્કેલ પણ કહેવામાં આવે છે. આ સ્કેલ પર, ભૂકંપની તીવ્રતા 1 થી 9 ની વચ્ચે માપવામાં આવે છે. રિક્ટર સ્કેલ પર ભૂકંપની તીવ્રતા જેટલી વધારે હશે, તેટલો જ વિનાશક ભૂકંપ આવશે. ભૂકંપના આંચકા કેન્દ્રબિંદુ નજીકના વિસ્તારોમાં વધુ અનુભવાય છે. જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટે સંબંધિત અધિકારીઓને તાત્કાલિક અસરથી પરિસ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવા અને સંભવિત નુકસાન અંગે અહેવાલ તૈયાર કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આપત્તિ વ્યવસ્થાપન વિભાગ દ્વારા તમામ તાલુકાઓમાંથી માહિતી એકત્રિત કરવામાં આવી રહી છે. વહીવટીતંત્રે સ્થાનિક લોકોને સતર્ક રહેવા અને અફવાઓથી દૂર રહેવા અપીલ કરી છે.
વરુણવત પર્વત ઉત્તરકાશીનો એક સંવેદનશીલ વિસ્તાર છે, જ્યાં અગાઉ પણ ભૂસ્ખલનની ઘટનાઓ બની છે. ભૂકંપના આંચકાને કારણે પર્વત પરથી કાટમાળ પડવાની ઘટનાઓ લોકો માટે ગંભીર ચિંતાનું કારણ બની રહી છે. નિષ્ણાતોના મતે, આ પ્રદેશમાં નિયમિત ભૂકંપની પ્રવૃત્તિઓ પર્વતીય વિસ્તારોની સ્થિરતાને અસર કરી શકે છે. તાજેતરની ઘટનાઓએ સ્થાનિક લોકોને સતર્ક કર્યા છે. ઉત્તરકાશી જેવા ભૂકંપગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં રહેતા લોકો માટે, આવી ઘટનાઓ વારંવાર ચેતવણીનો સંકેત આપે છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે આવા વિસ્તારોમાં મકાન બાંધકામ દરમિયાન ભૂકંપ પ્રતિરોધક તકનીકોનો ઉપયોગ કરવો ફરજિયાત છે.