ખેડૂતો પાસેથી પાકની ખરીદી અને જાહેર વિતરણના મહત્વને સમજીને કેન્દ્ર સરકારે FCIને નાણાકીય રીતે મજબૂત કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ માટે FCIમાં રૂ. 10,700 કરોડની ઇક્વિટીનું રોકાણ કરવામાં આવશે.
દેશના 140 કરોડ લોકોની ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવામાં FCIની મહત્વની ભૂમિકા છે. લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP) પર ખેડૂતો પાસેથી અનાજ ખરીદવા, તેનો સંગ્રહ કરવા અને કિંમતોને નિયંત્રિત કરવા સાથે, તે કલ્યાણ યોજના હેઠળ અનાજના વિતરણની પણ વ્યવસ્થા કરે છે.
કેન્દ્રીય કેબિનેટની બેઠક બાદ માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે અનાજની પ્રાપ્તિ પ્રક્રિયામાં FCIની મુખ્ય ભૂમિકા છે. છેલ્લા એક દાયકામાં અનાજની પ્રાપ્તિ અને એમએસપીમાં ભારે વધારો થયો છે. આ નિર્ણયનો ઉદ્દેશ્ય કૃષિ ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન આપવા અને ખેડૂતોનું કલ્યાણ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
અશ્વિની વૈષ્ણવે કહ્યું કે જો આપણે 2014-2024ના દસ વર્ષ સાથે એનડીએ સરકારના દસ વર્ષની સરખામણી કરીએ તો ફૂડ સબસિડી ચાર ગણી વધી છે. 2004 અને 2014 વચ્ચે ખેડૂતોને માત્ર 5 લાખ 15 હજાર કરોડ રૂપિયાની ફૂડ સબસિડી આપવામાં આવી હતી, જે છેલ્લા એક દાયકા દરમિયાન વધીને 21 લાખ 56 હજાર કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે.
આગામી પાંચ વર્ષ માટે 80 કરોડ લોકોને મફત રાશન આપવામાં બફર સ્ટોકની મોટી ભૂમિકા છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષના બફર સ્ટોક પર નજર કરીએ તો તે સરેરાશ રૂ. 80 હજાર કરોડનો રહ્યો છે. આ વર્ષે 31 માર્ચે 98 હજાર કરોડ 230 કરોડ રૂપિયાનો સ્ટોક હતો. FCIની સફર 1964માં માત્ર રૂ. 100 કરોડની અધિકૃત મૂડી અને રૂ. 4 કરોડની ઇક્વિટી સાથે શરૂ થઈ હતી.
ધીરે ધીરે, તેની કાર્યક્ષમતા સાથે, કૃષિ ક્ષેત્રમાં તેની જરૂરિયાત પણ વધતી ગઈ, જેના પરિણામે તેની અધિકૃત મૂડી ફેબ્રુઆરી 2023 માં 11 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધીને 21 હજાર કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ. નાણાકીય વર્ષ 2019-20માં તેની ઇક્વિટી રૂ. 4,496 કરોડ હતી, જે વર્ષ 2023-24માં વધીને રૂ. 10,157 કરોડ થઈ હતી. હવે કેન્દ્રએ FCI માટે રૂ. 10,700 કરોડના ઇક્વિટી ઇન્ફ્યુઝનને મંજૂરી આપી છે, જે તેને નાણાકીય રીતે સશક્ત બનાવશે અને પરિવર્તન પહેલને પ્રોત્સાહન આપશે.
ઇક્વિટી ઇન્ફ્યુઝન એ FCI ની કાર્યક્ષમતા વધારવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આનાથી તે પોતાની જવાબદારીઓ અસરકારક રીતે નિભાવી શકે છે. ભંડોળની અછતને પહોંચી વળવા માટે, FCIએ ટૂંકા ગાળાના ઋણનો આશરો લેવો પડે છે. આ રોકાણ તેને તેના વ્યાજના બોજને ઘટાડવામાં અને આખરે કેન્દ્ર સરકાર તરફથી મળતી સબસિડી ઘટાડવામાં મદદ કરશે.
