Business News : આ વર્ષ ડોલર માટે અસામાન્ય રીતે મજબૂત સાબિત થઈ રહ્યું છે. યુએસ ચલણ મોટાભાગની મોટી કરન્સી સામે જમીન મેળવી રહ્યું છે. ટોક્યોથી લઈને લંડન સુધીના નીતિ નિર્માતાઓ પોતપોતાના દેશોની અર્થવ્યવસ્થા પર તેની અસરને લઈને ચિંતિત છે. ટંકશાળ વૈશ્વિક નાણાકીય બજારોમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભાવ સંકેતોમાંથી એક પર એક નજર નાખીને શા માટે તે શોધવાનો પ્રયાસ કરે છે.
તમને તમારી શક્તિ ક્યાંથી મળે છે?
યુએસ ડોલર આ વર્ષની શરૂઆતથી સતત મજબૂત થઈ રહ્યો છે. જ્યારે વૈશ્વિક વિદેશી વિનિમય બજારમાં અન્ય ચલણો સામે તેનું મૂલ્ય વધે ત્યારે ચલણને મજબૂત ગણવામાં આવે છે. ICE US ડૉલર ઇન્ડેક્સ, જે છ મુખ્ય કરન્સી સામે ડૉલરના પ્રભાવને માપે છે, છેલ્લા ચાર મહિનામાં અત્યાર સુધીમાં લગભગ ચાર ટકા વધ્યો છે. જો કે, તે હજુ પણ 2000 ના દાયકાના પ્રારંભમાં જોવા મળેલા ઊંચાઈથી દૂર છે. આ વર્ષે લગભગ દરેક મુખ્ય ચલણ સામે ડૉલર વધ્યો છે, જે ડૉલરની પ્રાધાન્યતાને પ્રતિબિંબિત કરતું અસામાન્ય રીતે મજબૂત વલણ છે.
મજબૂત બનવાનું કારણ
ડૉલરની મજબૂતાઈનું પ્રાથમિક કારણ એ છે કે યુએસ ફેડરલ રિઝર્વે વ્યાજ દરો 20 વર્ષના ઉચ્ચ સ્તરે રાખ્યા છે કારણ કે ફુગાવો હજુ પણ તેના બે ટકાના લક્ષ્યાંકથી ઉપર છે. સેન્ટ્રલ બેંકે આ મહિનાની શરૂઆતમાં સતત છઠ્ઠી મીટિંગમાં બેન્ચમાર્ક વ્યાજ દરોને 5.25-5.50% પર યથાવત રાખ્યા હતા.
ભારતીય પરિવારો બચત છોડીને રોકાણ માટે ગયા, બેંક લોન પણ બમણી થઈ.
ઊંચા વ્યાજ દરોનો અર્થ એ છે કે ટ્રેઝરી બોન્ડ જેવી યુએસ એસેટ્સ વિશ્વના મોટાભાગના દેશો કરતાં વધુ સારું વળતર આપે છે – અને લગભગ શૂન્ય જોખમ ધરાવે છે. યુએસ ઈક્વિટી માર્કેટ પણ ઓલ ટાઈમ હાઈ પર ટ્રેડ થઈ રહ્યા છે. આ કારણોને લીધે અમેરિકામાં વિદેશી ભંડોળનો પ્રવાહ ઝડપથી વધ્યો છે.
બાકીની દુનિયા પર તેની શું અસર થશે?
મજબૂત ડૉલરનો અર્થ એ છે કે સોદામાં સામેલ અન્ય પક્ષનું ચલણ નબળું પડી રહ્યું છે. બ્લૂમબર્ગ દ્વારા ટ્રેક કરાયેલી 150 કરન્સીમાંથી બે તૃતીયાંશ આ વર્ષે ડોલર સામે નબળી પડી છે, જેમાં યુરો, રૂપિયો અને યુઆનનો સમાવેશ થાય છે. વૈશ્વિક વેપાર ડોલર પર આધારિત હોવાથી તેમની આયાત ખર્ચ વધે છે. તેલ જેવી મુખ્ય ચીજવસ્તુઓની કિંમત ડોલરમાં છે, જે આયાતી ફુગાવાનું જોખમ વધારે છે.
ભારત માટે તેનો અર્થ
ભારત તેના 85% ક્રૂડ તેલની આયાત કરે છે, તેથી નબળો રૂપિયો દેશના આર્થિક સ્વાસ્થ્ય માટે મોટો ખતરો છે. રિઝર્વ બેંક રૂપિયાને ટેકો આપવા માટે ડોલર વેચે છે, પરંતુ તેની પાસે તેમ કરવાની મર્યાદિત શક્તિ છે. 26 એપ્રિલે પૂરા થયેલા સપ્તાહમાં ભારતનું વિદેશી મુદ્રા ભંડાર સતત ત્રીજા સપ્તાહમાં ઘટીને 637.922 અબજ ડોલર થયું હતું.
મજબૂત ડૉલર ડૉલર-ડિનોમિનેટેડ દેવું ધરાવતી કંપનીઓને અસર કરે છે, કારણ કે તેમને તેમના લેણાં ચૂકવવા માટે રૂપિયામાં વધુ ચૂકવણી કરવી પડે છે. જો કે, મજબૂત ડોલર નિકાસકારોની આવક અને માર્જિનમાં વધારો કરે છે.
ભવિષ્ય પર દૃષ્ટિકોણ
યુએસ અર્થતંત્ર મજબૂત ફુગાવા અને શ્રમ બજારના ડેટા હેઠળ ઝઝૂમી રહ્યું છે, જે ફેડરલ રિઝર્વ દ્વારા ટૂંક સમયમાં વ્યાજ દરોમાં ઘટાડો કરે તેવી શક્યતાઓ ઘટાડે છે. રોકાણકારો વર્ષ 2024માં માત્ર 50 બેસિસ પોઈન્ટના વ્યાજ દરમાં કાપની અપેક્ષા રાખી રહ્યા છે, જેની સરખામણીએ વર્ષની શરૂઆતમાં અંદાજિત 150 બેસિસ પોઈન્ટના કટનો અંદાજ છે. વિવિધ દેશોમાં વધતા સંઘર્ષ અને તણાવને કારણે યુએસ ડૉલરને મજબૂતી મળી છે. તદનુસાર, નિષ્ણાતો કહે છે કે ડોલર ઓછામાં ઓછા આ નાણાકીય વર્ષના બીજા ભાગ સુધી તેની વૃદ્ધિ જાળવી શકે છે.
